Дафтари Ниҳодҳои Демократӣ ва Ҳуқуқи Инсон (ODIHR), ниҳоди вобаста ба Созмони Амнияту Ҳамкорӣ дар Аврупо, ҳанӯз дар бораи чигунагии назорат аз интихоботи президентии Тоҷикистон тасмими ниҳоӣ нагирифтааст. Як масъули созмон гуфт, ба эҳтимоли зиёд, бо фиристодани гуруҳи хурди коршиносон иктифо хоҳанд кард.
ODIHR дар интихоботи порлумонии моҳи март низ гуруҳи хурди коршиносонро ба Тоҷикистон фиристода буд, вале дар интихоботҳои гузашта нозирони дарозмуддаташ иштирок мекарданд.
Лорен Барановска, ноиби сухангӯи ODIHR, рӯзи 21-уми сентябр дар посухи хаттӣ ба Радиои Озодӣ гуфт: “Ҳанӯз масъала ҳалли худро наёфтааст. Агар аз ҷониби мо назорати интихоботӣ барпо шавад, як гурӯҳи арзёбикунандаи хурди интихоботӣ, бо шумули тими мутахассисони калидӣ, хоҳанд рафт. Ҳамонгуна, ки дар моҳи март буд.”
Барановска 15-уми сентябр хабар дод, ки ODIHR барои фиристодани ҳайати нозиронаш ба Тоҷикистон аз мақомоти Душанбе даъватнома гирифтааст.
Бори аввал дар соли 2020 созмон аз ирсоли ҳайати дарозмуддати худ барои назорат аз ҷараёни интихоботи порлумонии Тоҷикистон худдорӣ карда, танҳо ҳайати хурди коршиносонашро фиристода буд.
Гуруҳе аз нозирони Созмони Амният ва Ҳамкории Аврупо, ки моҳи март барои назорати интихоботи порлумонӣ омаданд, рӯзи 27-уми май гузориши ниҳоии хешро нашр карданд. Онҳо гуфтанд, интихоботи порлумонӣ дар як фазое баргузор шуд, ки “нақзи пайвастаи ҳуқуқи сиёсӣ ва озодиҳои бунёдӣ, фазое барои мубоҳисаҳои гуногунандеши сиёсӣ нагузошт ва мухолифони аслӣ аз саҳнаи сиёсӣ ронда шуданд.”
Дар натиҷа, ба гуфтаи муаллифони гузориш, мардум дар Тоҷикистон алтернатива ва ё гузинаҳои сиёсӣ барои интихоб надоштанд.
Баҳои ин ниҳод аз интихоботҳои президентӣ дар давоми солҳои истиқлол ғолибан интиқодӣ буда, ҳама овоздиҳиҳоро мухолиф бо меъёрҳои интихоботи демократӣ арзёбӣ кардааст.
Дар интихоботи президентии имсола панҷ номзад иштирок мекунанд, ки яке аз онҳо президенти амалкунанда Эмомалӣ Раҳмон аст. Мунтақидону мухолифон мегӯянд, ширкати президенти 68-солаи Тоҷикистон, ки аз соли 1994 дар интихобот ҳамеша баранда эълон шудааст, натиҷаҳои онро аз ҳоло пешгӯишаванда мекунад.
Кумисюни марказии интихоботи Тоҷикистон довталаб Саидҷаъфар Усмонзода, раиси ҳизби демократро ба далели мушкил дар санадҳояш сабтином накард.
Фаромуз Иргашев, ки мехост аз роҳи худбешпарӣ ё мустақилона дар интихобот ширкат кунад, сабаи ҷамъ наовардани 260 ҳазор имзои зарурӣ аз идомаи мубориза даст кашид ва гуфт, барои зарар нарасидан ба тарафдоронаш имзои ҷамъовардаи худро аз байн мебарад.
