Ҷанги Украина
"Вагнер" мавқеашро дигар мекунад; идомаи ҳуҷуми Русия ба Украина
Чанд мансабдори украинӣ гуфтанд, ки зархаридони гурӯҳи “Вагнер”-и Русия баъзе аз мавқеъҳои худро дар дохил ва атрофи шаҳри Бахмут иваз мекунанд. Маълумоти иктишофии Бритониё дар рӯзи 27-уми май ҳамин иттилоъро тасдиқ кард. Шаҳри Бахмут дар вилояти Донетски Украина чанд моҳ боз саҳнаи даргирии нерӯҳои Украина ва Русия аст.
Евгений Пригожин, мудири ширкати низомии “Вагнер”, рӯзи 25-уми май иддао кард, ки ҷангҷӯёнаш ба тарки шаҳр сар карданд ва ҷойи онҳоро сарбозони артиши Русия мегиранд.
Пригожин иддао кард, ки ҷангҷӯёнаш Бахмутро забт карданд, вале мақомот дар Киев гуфтанд, ки нерӯҳои украинӣ ҳанӯз қисматҳое аз ин шаҳри вайроншударо назорат мекунанд.
Дар айни замон ҷониби Украина “баъзе ҳаракат ва ҷойивазкуниҳоро” дар миёни нерӯҳои Русия дар Бахмут тасдиқ кард.
Сергей Череватий, як сухангӯи низомии Украина, рӯзи 27-уми май дар телевизиони давлатӣ гуфт: “Воқеан, онҳоро нерӯҳое иваз мекунанд. Маълум нест, ки то куҷо шумори нерӯҳо зиёд аст ва то куҷо воқеан ҳам ӯ (Пригожин) воҳидҳои гурӯҳи ҷиноии худро берун мекашад. Барои тасдиқи ин каме фурсат лозим аст.”
Алексей Данилов, дабири Шӯрои амнияти миллӣ ва дифои Украина, дар суҳбат бо шабакаи Би-би-сӣ рӯзи 27-уми май гуфт, зархаридони “Вагнер” Бахмутро тарк мекунанд, вале огоҳ кард, ки “онҳо дар се минтақаи дигар тақсим мешаванд” ва ин маънои онро надорад, ки “онҳо бо мо дигар намеҷанганд”.
Дар гузориши иктишофии Бритониё гуфта шуд, ки ҷангҷӯёни “Вагнер” “ба эҳтимоли ғолиб баъзе аз мавқеъҳоро дар дохил ва атрофи Бахмут тарк мекунанд”.
Дар ҳамин ҳол, низомиёни украинӣ рӯзи 27-уми май гуфтанд, ки ҷанг дар дохил ва атрофи Бахмут идома дорад ва Русия ба шаҳри вайроншудаву канори он аз ҳаво ҳамла мекунад.
Ҳанна Маляр, муовини вазири дифои Украина, рӯзи 27-уми май дар Телеграм навишт, ки нерӯҳои русӣ ҳамлаҳоро идома медиҳанд, вале “дар умум фаъолият камтар шудааст”. Маляр афзуд, нерӯҳои украинӣ шимол ва ҷануби Бахмутро мустаҳкам нигоҳ медоранд.
Ситоди кулли нерӯҳои мусаллаҳи Украина субҳи 27-уми май хабар дод, ки нерӯҳои украинӣ дар 24 соати гузашта 25 ҳамлаи русҳоро зада гардонданд.
Волии Донетск гуфт, дар пайи даҳҳо ҳамлаи мушакии 24 соати гузашта дар ин минтақаи шарқии Украина ду нафар кушта ва панҷ кас захмӣ шуд. Павло Килиренко рӯзи 27-уми май дар Телеграм хабар дод, ки як нафар дар Часовоярск ва дигаре дар Васюкивка кушта шуданд.
Низомёни украинӣ гуфтанд, ҷанг дар атрофи Купянски вилояти Харков ҳам идома дорад. Ин ҷо русҳо мехоҳанд мавқеъҳои тактикии худро қавитар кунанд.
Дар пайи як ҳамла дар вилояти шарқии Харков шаби гузашта хисороти муайяне сабт шуда, талафоти ҷонӣ сабт нашудааст.
Дар ҳамин ҳол, мақомот дар шаҳри Бедянски аз ҷониби Русия ишғолшудаи вилояти Запорожя иддао карданд, ки дар канораҳои он чанд таркиш рух дод ва масъулиятро ба дӯши дронҳои украинӣ гузоштанд. Тасдиқи ин иддао аз роҳҳои мустақил имкон надорад.
Мақомоти Русия ҳам аз таркиш дар ду идораи нафти маҳаллӣ хабар доданд. Волии Пскови Русия Михаил Ведерников гуфт, дар пайи таркише, ки дар натиҷаи партоби ду паҳпод ё дрон ба як муассисаи масъули як лӯлаи нафте рух дод, камаш як бинои маъмурӣ осеб дид.
Ведерников нагуфт, паҳпод аз кадом минтақа сар дода шудааст, вале дар Телеграм навишт, ки ҳодиса субҳи 27-уми май дар наздикии деҳаи Литвиново рух дод. Ин минтақа бо Латвия ва Беларус ҳамсарҳад аст. Ба иттилои ӯ, дар бораи талафоти эҳтимолӣ хабаре дар даст нест.
Дар вилояти Твер, шимолуғарби Маскав, шӯрои маҳаллӣ хабар дод, ки ба як истгоҳе, ки барои лӯлаи нафти «Дружба» хидмат мекунад, бо дрон ҳамла шудааст. Ин маҳал дар 500-километрии сарҳади Украина ҷойгир аст. «Дружба» яке аз хатҳои дарозтарини нафт дар ҷаҳон ба шумор меравад.
Телеграм канали База, ки ба хадамоти махсуси Русия хидмат мекунад, навишт, ки бо паҳподҳо дар қаламрави вилояти Белгород ҳам ҳамла шудааст, вале иттилое дар бораи хисорот ваё талафоти ҷонӣ нашр намешавад.
Волии Курск гуфт, ки дар натиҷаи оташе аз сарҳади Украина як коргари сохтмон кушта шуд. Имкони аз манобеи мустақил санҷидани хабарҳои ҷониби Русия вуҷуд надорад.
Ҷанг дар Белгороди Русия идома дорад. ВИДЕО
Кумитаи тафтишотии Русия дар робита ба вуруди гурӯҳҳои диверсионӣ ба вилояти Белгород ба иттиҳоми “ҳамлаи террористӣ” парвандаи ҷиноӣ боз кардааст.
Ба гуфтаи мақомот, 22-юми майи имсол "намояндагони нерӯҳои мусаллаҳи Украина ба ноҳияи Грайвонони вилояти Белгород ҳамла карданд." Онҳо иддао мекунанд, ки "биноҳои истиқомативу маъмурӣ, иншооти инфрасохтории ғайринизомӣ мавриди тирборони миномёт ва тӯпхона қарор гирифтанд.”
Як сокини ноҳияи Грайвонони вилояти Белгоро ҳангоми ба истилоҳ “эвакуатсия” ба ҳалокат расидааст. Дар ин бора волии вилоят Вячеслав Гладков хабар дод. Ҷузъиёти ҳодиса оварда намешавад. Танҳо таъкид шудааст, ки ин зан 82 сол дошта, ҳамроҳи писар ва келинаш дар автобус буд.
Рӯзи гузашта сокинонро аз минтақаи Грайвонон ба макони амн кӯчонданд. Ба қавли Вячеслав Гладков, феълан нерӯҳои Вазорати дифоъ якҷо бо сохторҳои қудратӣ ин ноҳияро поксозӣ доранд.
Волии вилояти Белгород иддао мекунад, "дар он шаҳракҳое, ки “гурӯҳи диверсионӣ” ворид шудааст, ду сокини осоишта ҷароҳат бардоштанд. То ҳол нерӯҳои амниятӣ ба онҳо расида натавонистаанд." Бинобар ин, мақомот ба сокинони беруншуда тавсия додаанд, ки феълан ба хонаҳояшон барнагарданд.
Видеоро инҷо тамошо кунед:
Ҳамчунин дар бораи ҳамла ба деҳаи Борисовкаи вилояти Белгород хабар дода мешавад. Аз ҳавопаймои бесарнишин ба яке аз биноҳои маъмурӣ маводи тарканда партофта шудааст.
Дар бораи вуруди “як гурӯҳи диверсионӣ ва иктишофӣ” аз қаламрави Украина ба вилояти Белгород рӯзи душанбеи 22-юми май маълум гашт. Масъулиятро намояндагони Корпуси ихтиёрии Русия ва легиони “Озодии Русия” ба ӯҳда гирифтанд. Ин гурӯҳҳое мебошанд, ки аз шаҳрвандони Русия иборат буда, ба ҷонибдорӣ аз Украина меҷанганд.
Мақомоти вилояти Белгород ворид шудани гурӯҳи мусаллаҳро эътироф карданд.
Тибқи иттилои расмӣ, дастикам ҳашт нафар маҷрӯҳ гардида, чанд хона вайрон шудааст. Дар минтақа низоми “амалиёти зиддитеррористӣ” ҷорӣ шудааст. Аз вазъияти ба амал омада президенти Русия Владимир Путинро дар ҷараён гузоштаанд.
Мақомоти маҳаллӣ мегӯянд, баъзе аз сокинони ноҳияҳои наздимарзӣ дар вилояти Белгород хонаҳои худро тарк кардаанд, аммо “эвакуатсия”-и оммавии аҳолӣ пешбинӣ нашудааст.
Намояндаи Сарраёсати иктишофии Вазорати дифои Украина Андрей Юсов гуфт, дар вилояти Белгород амалиёти таъсиси “минтақаи амниятӣ” идома дорад. Ин аввалин чунин изҳорот аст.
Артиши Украина маъмулан дар бораи иддаои тирпарронӣ ё тахрибкорӣ дар қаламрави Русия изҳори назар намекунад. Дар навбати худ Михаил Подоляк, мушовири дафтари раисиҷумҳури Украина, навишт, Киев ҳодисаҳоро бо диққат "пайгирӣ" мекунад, аммо бо ҳамлагарон "иртиботи мустақим" надорад.
Аз почтаи электронии сафорати Тоҷикистон ба як идораи Украина ҳамла шудааст
Як таҳқиқи сохтори зидди ҳамлаҳои кибернетикӣ дар Украина мушаххас кардааст, ки ба эҳтимоли зиёд бо истифода аз почтаи электронии сафорати Тоҷикистон дар Киев ба як идораи давлатии ин кишвар ҳамла сурат гирифтааст.
Мутахассисони созмони бо номи “Тими вокуниши изтирории компютерӣ дар Украина” (CERT-UA) маълум кардаанд, ки ҳамлаи рахнагарон рӯзҳои 18 ва 20-уми апрели соли 2023 сабт шудааст. Ин хабарро рӯзи 23-юми май дар суҳбат бо Радиои Озодӣ дафтари матбуоти ин сохтор тасдиқ кард, ки ҷузве аз Хадамоти давлатии Украина оид ба мухобироти вижа ва ҳифзи маълумот мебошад.
“Бале, мо дар ин бора навишта будем, ки аз имейли рахнашудаи сафорат мукотибаҳое ирсол шуда буд,”--гуфт намояндаи дафтари матбуоти CERT-UA ба Радиои Озодӣ. Дафтари матбуот гуфт, ба ҷуз он чизе, ки дар гузориш нашр шудааст, феълан иттилое бештар дода наметавонад.
Дар гузориш чунин навишта шудааст: “Ба почтаи электронии як идораи давлатӣ (дар Украина - РО) гӯё аз адреси почтаи электронии Сафорати Тоҷикистон дар Украина (зоҳиран, дар натиҷаи рахна кардани он) номаҳои электронӣ ирсол шудааст. Дар замимае, ки номаи аввал ба шакли як санад доштааст, айни ҳамин санад такроран оварда шудааст.”
Мутахассисони CERT-UA маълум кардаанд, ки дар сурати боргирии ин замима ба компютер файли навъи DOCX-и SvcRestartTaskLogon эҷод ва боз мешавад ва он дар навбати худ як макрос ё замимаи иловагии навъи WsSwapAssessmentTask-ро эҷод мекунад. “Вазифаи ин замима эҷоди файли "SoftwareProtectionPlatform" аст, ки бо номи HATVIBE шинохта шуда, ҳадафаш боз шудан дар дохили компютер аст.”
Натиҷаи ин чанд қадам, ба қавли мутахассисон, имкони боргириву паҳн кардани дигар файлҳо будааст. Занҷираи қадамҳои баъдие, ки пас аз ин анҷом мешавад, ба қавли муаллифони таҳқиқот – “ҷосусӣ ва пайгард бо истифодаи рамзи UAC-0063” мебошад, мегӯянд муаллифон. Қаблан, бо айни чунин роҳҳо рахнагарон созмону ташкилотеро дар Муғулистон, Қазоқистон, Қирғизистон, Исроил ва Ҳинд мавриди пайгард қарор додаанд.
Исми сохторе, ки мавриди рахнаи эҳтимолӣ қарор гирифтааст, нашр намешавад ва ҳам маълум нест, ки чӣ зиёне дар натиҷаи ин амал ба вуҷуд омадааст.
Давлаталӣ Назризода, сафири Тоҷикистон дар Украина рӯзи 23-уми май дар суҳбат бо Радиои Озодӣ гуфт, ки хабари мазкур барои онҳо ҳам ногаҳонӣ буд ва он бояд мавриди таҳқиқ қарор бигирад. Айни замон, ба таъкиди ӯ, вебсайт ва имейли намояндагии дипломатии Тоҷикистон дар Киев ба сервери маркази дар Душанбе пайванд аст. "Ин ҳодисаро ҳатман тақиқ хоҳем кард,”-- гуфт Назризода.
Дар ҳамин ҳол, вебсайти cybersecurityconnect.com.au, ки хабарҳои вобаста ба амнияти интернетиву рақамиро нашр мекунад, бо нашри ин хабар навишт, замима ё макроси рахнагар бо истифода аз барномаи маъруфи компютерии Python аз роҳи махсусан омехта кардани кодҳо таҳия шудааст.
CERT-UA мегӯяд, рахнагаре бо номи UAC-0063 бори аввал соли 2021 пайдо шуд, вале маълум нест, ки он аз ҷониби чӣ касе ё гурӯҳе идора мешавад. Танҳо ҳамин чиз маълум шудааст, ки макони ҷойгиршавии он Русия буда, бо истифода аз нусхаи рахнашудаи Microsoft Office – барномаи маъруф дар Русия ва ҳам “шеваи хоси гурӯҳҳои рӯ ба Русия” анҷом шудаст.
Bitdefender, ки бо ташхису пешгирӣ аз рахнаҳои рақамӣ маъруф аст, қаблан дар як таҳқиқи худ оид ба табиати пайдоиши ингуна ҳамлаҳои интернетӣ дар Осиёи Марказӣ чунин навишта буд: “Як калиде, ки ба решаҳои ин ҳамла ишора мекунад, истифодаи насхаи рахнашудаи барномаи Microsoft Office 2016 мебошад, ки дар кишварҳои русзабон маъруф аст ва бо номҳои “SPecialisST RePack” ё “Russian RePack by SpecialiST” ҳам шинохта шудааст.”
Ин манбаъ менависад, ки таҳқиқи амиқи ҷузъиёти фаннии ин барномаҳои рахнагар маълум кардааст, ки эҳтимолан тамоми роҳҳо ба идораи 26165 ГРУ ё Раёсати давлатии ҷосусии Русия мебарад.
Тасдиқи дурустии ин ҳама иддаоҳо феълан имкон надорад.
Дар гузашта низ рахна шудани компютер ва почтаҳои эелектронии мақомдорони тоҷик расонаӣ шуда буд.
Моҳи апрели имсол ширкати швейтсариягии “Продафт” дар як гузоришаш гуфта буд, ки гурӯҳи ҷосусии русӣ барои дарёфти иттилоот, ба шабакаҳои мухобиротии ҳукуматии Тоҷикистон аз ҷумла, компютерҳои вазири собиқи нақлиёт ва муовини вазири умури дохилӣ роҳ ёфтааст.
Дар феҳрасте, ки дар гузориш нашр карда буданд, номи Худоёр Худоёрзода, вазири собиқи нақлиёт, Саинднахш Раҳмонзода, муовини вазири дохилӣ, Абдулазиз Шарифӣ, раиси шӯъбаи кишварҳои муштаракулманофеъ дар дастгоҳи раёсати ҷумҳурӣ, Амирхон Қурбонзода, ҳоло муовини аввали раиси шаҳри Душанбе ва Бобишо Холзода, сардори собиқи раёсати кишоварзӣ ва ҳифзи муҳити дастгоҳи раёсати ҷумҳурӣ ва ҳоло раиси ноҳияи Файзобод зикр шудааст.
Дар як вилояти Русия ҷанг оғоз шудааст
Рӯзи 23-уми май гурӯҳи мусаллаҳе ба хоки Русия ҳамлаи мусаллаҳона анҷом додаанд.
Маскав “як гурӯҳи диверсионӣ”-ро дар талоши ворид шудан ба дохили Русия гунаҳгор кард, аммо Киев ин иттиҳомҳоро рад намуд.
САДОИ ТИР ДАР БЕЛГОРОД
Рӯзи 22-уми май дар минтақаи Белгороди Русия садои тиру таркиш ба гӯш мерасад ва як волии маҳаллӣ гуфт, ки даргириҳо ба ноҳияи Грайвонони Русия дар сарҳади Украина тавсеа ёфтааст. Феълан иттилое дар бораи хисороте дар даст нест.
Матбуоти украинӣ ба нақл аз сухангӯи идораи иктишофӣ Андрей Юсов гуфт, ки гурӯҳҳои бо номи Легиони “Озодии Русия” ва Корпуси ихтёриёни Русия, ки ба он муҳоҷирони руси зидди Кремл дохил мешаванд, масъули дохил шудан ба хоки Русия ҳастанд, вале ҳеҷ далеле пеш наовард.
Юсов гуфт: “Бале, имрӯз Корпуси ихтёриёни Русия ва Легиони “Озодии Русия”, иборат аз шаҳрвандони Федератсияи Русия, амалиёти озодсозии ин қаламравҳоро дар минтақаи Белгород аз ба истилоҳ режими Путин ва ба қафо задани душман ба хотири эҷоди як минтақаи амн барои дифоъ аз аҳолии мулкӣ ба роҳ монданд.”
Манзури Юсов президенти Русия Владимир Путин аст.
Ӯ афзуд, ҳадафи ҳамлае, ки ҳукумати Украина мегӯяд, ба он ҳеҷ дахле надорад, эҷоди “як минтақаи амн” дар ҳифзи украиниҳо аз ҳамлаҳои Русия мебошад.
"ПУТИН ХАБАР ДОРАД"
Сухангӯи президенти Русия Дмитрий Песков гуфт, ки Путин дар бораи ин ҳамла огоҳ шуд ва кор барои берун кардани “диверсантон” ба роҳ монда шудааст.
Аз ин пеш 22-уми май дар пайи хабарҳо аз тирандозӣ дар хати баландшиддати нирӯгоҳи ҳастаии Запорожйе нерӯи барқ дар ин муассиса барои муддати кӯтоҳ қатъ шуд. Русия шаби гузашта инчунин дар минтақаи Днепропетровск мушак ва паҳподро ба кор бурд.
"Укрэнерго" дар давоми рӯз хабар дод, ки барои ҷуброни барқи қатъшуда хати захиравӣ ба кор андохта шуд.
Ин бори ҳафтум аст, ки аз замони ҳуҷуми Русия ба хоки Украина кори ширкати Энергоатом дар корхонаи Запорожйе бидуни нирӯи беруна кор мекунад.
Рафаэл Гросси, раҳбари Оҷонсии нирӯи ҳастаии СММ гуфт, аз замони шурӯи ҷанг корхона дар ҳолати ҳассос амал мекунад ва “мо бояд ҳамин ҳоло барои ҳимояти он ба қароре бирасем, вазъ чунин такрор шуда наметавонад”.
Шаби 22 май нирӯҳои Русия 16 мушак ва 20 паҳпод ё дрони худкушро болои минтақаи Днепропетровск партоб кард. Нирӯҳои дифои ҳавоии Украина гуфтанд, ки дар натиҷа чанд нафар маҷрӯҳ шуд.
Дар шарқи Украина, бо вуҷуди иддаои Русия, ки шаҳри Бахмут ба дасти Маскав гузаштааст, ҷангҳои шадид идома доранд. Маркази асосии ҷангҳ ҳамоно ҷабҳаи Бахмут-Авдеевка-Мариинка мебошад ва дар давоми 24 соати гузашта украиниҳо 37 ҳамлаи русҳоро баргардонданд. Дар ин бора Ситоли кулли нирӯҳои Украина хабар дод.
Ҷанг барои шаҳре, ки “ба хок яксон шудааст”
Владимир Зеленский, президенти Украина ишғоли Бахмут аз ҷониби русҳоро рад кард.
Президенти Украина, ки ҳоло дар шаҳри Хиросимаи Ҷопон дар нишасти сарони гурӯҳи кишварҳои ҳафтгона (G7) иштирок дорад, гуфт, “мо муқовимат мекунем, мо ба мубориза идома медиҳем.”
Рӯзи 20-уми май Евгений Пригожин, раҳбари ширкати хусусии низомии “Вагнер” дар навори видеоие иддао кард, ки Бахмутро пурра ғасб кардаанд. Ӯ дар иҳотаи чанд низомипӯш ва дар назди харобазори шаҳр ба зархаридонаш ташаккур гуфт. Рӯзи 21-уми май Вазорати мудофиаи Русия низ тасдиқ кард, ки ин шаҳрро “гирифтаанд”.
Владимир Зеленский гуфт, хеле хуб медонад, ки дар Бахмут чӣ мегузарад, вале ба хотири зери хатар нагузоштани низомиёни Украина ҷузъиётро ошкор намекунад.
“Бахмут дар ҳоли ҳозир аз ҷониби Федератсияи Русия ғасб нашудааст," -таъкид кард, Зеленский.
Сергей Череватий, як низомии украинӣ ба расонаҳо гуфтааст, ки артиши кишвараш дар ҷанубу ғарби шаҳр истодагарӣ мекунад, вале ин шаҳр “ба хок яксон шудааст.”
Ин низомӣ гуфтааст, ки Русия барои ишғоли Бахмут нерӯи зиёд сарф кард ва ин шаҳрро барои худ пураҳамият ҷилва дод.
“Шаҳр хароб шудааст ва он на аз нигоҳи низомӣ ва на сиёсӣ фоидае ба онҳо нахоҳад овард. Мо муқобилиятро идома дода, онҳоро ором намегузорем ва вобаста ба имконият ҳамлаи ҷавобӣ мекунем,”—гуфтааст, Сергей Череватий.
Барои ғасби Бахмут Русия аз зархаридони ширкати хусусии “Вагнер” истифода мекунад, ки бештарашон маҳбусони зиндонҳои ин кишваранд. “Вагнер” ҳазорон маҳбусро бо ваъдаи раҳоӣ аз зиндон ба ҷанг ҷалб кардааст.
Бахмут, ки онро русҳо Артёмовск меноманд, як шаҳр дар вилояти Донетски Украина аст. Нерӯҳои Русия беш аз як сол боз барои ишғоли ин шаҳр, ки то оғози ҷанг беш аз 70 ҳазор аҳолӣ дошт, талош доранд.
Русия ин шаҳрро "дорои аҳамияти стратегӣ" меномад. Мақомоти Украина мегӯянд, агар ҳатто ин шаҳрро ҳам аз даст диҳанд, чизе дар раванди ҷанг тағйир нахоҳад кард.
"Зархаридон"-и тоҷикро дар ҷанги Украина рӯйхат мекунанд. ВИДЕО
Мақомот дар Тоҷикистон ба таҳияи рӯйхати он шаҳрвандоне оғоз кардаанд, ки аз ҷониби Русия ё Украина дар ҷанги миёни ду кишвар иштирок доранд.
Ин тасмим, ба гуфтаи ду манбаи огоҳи Радиои Озодӣ, пас аз даъват ба таъсиси “баталйони тоҷикӣ” аз ҷониби Михаил Матвеев, вакили порлумони Русия, ҷиддӣ гирифта шуд. Вакили рус рӯзи 6-уми май даъват кард, ки бояд “баталйони тоҷикӣ” дар ҷанг алайҳи Украина таъсис дода шавад.
“Зархаридон” ҷавобгар мешаванд
Ду манбаи Радиои Озодӣ, яке дар сохторҳои дипломатӣ ва дигаре дар мақомоти интизомӣ, рӯзи 12-уми май ба Радиои Озодӣ гуфтанд, ҳафтаи гузашта дар ҷаласаи якҷояи ниҳодҳои қудратии Тоҷикистон мавзӯи ҷалби тоҷикон ба ҷанги Русия дар Украина баррасӣ шудааст.
“Дар ҷаласа ба хулоса расиданд, ки минбаъд шаҳрвандони Тоҷикистон, ки аз ҷониби Русия ё Украина дар ҷанг иштирок мекунанд, рӯйхат шаванд. Ба монанди онки шаҳрвандони Тоҷикистон, ки ба Сурияву Ироқ рафта буданд. Гуфта шуд, ки нисбат ба онҳо барои иштирок дар ҷанги кишварҳои хориҷӣ парвандаи ҷиноӣ боз шавад,"—гуфт яке аз ҳамсуҳбатони Радиои Озодӣ, ки нахост номаш зикр шавад.
Видеоро инҷо тамошо кунед:
Мақомоти Тоҷикистон то кунун ошкоро дар мавриди ҳамлаи Русия ба Украина мавқеъгирӣ накардаанд, вале дар оғози ин ҷанг бидуни ном бурдан аз кишваре танҳо ҳушдор дода буданд, ки "иштирок дар ҷангҳои кишварҳои хориҷӣ" ҷиноят аст.
Кӣ парванда мешавад, кӣ не?
Теъдоди шаҳрвандони Тоҷикистон, ки аз ҷониби Украина ё Русия дар ҷанг иштирок мекунанд, маълум нест. То ин дам ҳалокати даҳҳо шаҳрванди Тоҷикистон, аз ҷумла маҳбусони тоҷик, дар ҷанг расонаӣ шудааст.
Манбаи Радиои Озодӣ гуфт, ба зидди шахсоне, ки шаҳрвандии Русия ё Украинаро доранд, парванда боз нахоҳад шуд, балки ин тасмим танҳо ба шаҳрвандони Тоҷикистон равона шудааст.
Наздикони ду маҳбуси тоҷик, ки аз зиндонҳои Русия ба ҷанг дар Украина ҷалб шудаанд, рӯзи 12-уми май ба Радиои Озодӣ гуфтанд, бо онҳо намояндагони КДАМ дар вилояти Хатлон суҳбат кардаанд. Ба гуфтаашон, намояндагони мақомот аз онҳо мушаххасоти наздикони зиндонияшонро пурсидаанд.
“Гуфтанд, ки кай рафт, ҳоло дар куҷо аст, занг мезанад ё намезанад. Нагуфтанд, ки парванда мекунем, вале тамоми маълумотро дар борааш пурсида, навиштанд,” –гуфт яке аз онҳо.
Мақомот тасмими кушодани парвандаро алайҳи тоҷиконе, ки аз ҷониби Русия ё Украина ҷанг мекунанд, расман шарҳ надоданд. Ба мактуби мо дар ин бора сафорати Тоҷикистон дар Русия посух надод, вале дар сафорати Украина гуфтанд, ки то кунун ҳузури ҳеч шаҳрванди Тоҷикистон дар ҷанг аз ҷониби ин кишвар сабт нашудааст.
“Зодагони Тоҷикистон, ки шаҳрванди Украина ҳастанд, дар сафи артиш қарор доранд, вале то кунун мо номи ягон шаҳрвандамонро нашунидаем, ки аз тарафи Украина ба ҷанг ҷалб шуда бошад,” –гуфт, Давлат Назризода, сафири Тоҷикистон дар Украина.
Зоҳиран нигаронии мақомоти Тоҷикистон бештар аз даъвати вакили рус дар бора таъсиси “баталйоони тоҷикӣ” аст, ки пештар аз номи коршиносони рӯ ба Кремл ва ҳоло аз номи мақомҳои расмӣ садо медиҳанд.
Чӣ бояд кард, ки тоҷикон ба ҷанг нараванд?
Александр Коваленко, коршиноси низомии украинӣ дар суҳбат бо Радиои Озодӣ гуфт, ба он хотир муҳоҷирони тоҷик бештар ҳадаф қарор гирифтаанд, ки пуштибони қавӣ надоранд ва аз нигоҳи молию шароити иқтисодӣ ба ҳар тарзе ҷалб карданашон ба ҷанг осонтар аст.
“Артиши Русия талафоти ҷиддӣ додааст. Бо ҳар роҳе мехоҳанд, сафи артишро пур кунанд. То кунун тариқи даъватнома ҷалб кардан натиҷаи хуб надод. Муҳоҷирони тоҷик хеле зиёданд ва онҳо аз ҳамин нерӯи бузурги корӣ мехоҳанд дар ҷанг истифода баранд. Ду роҳро бояд истифода кард, ки ба иштироки шаҳрвандони тоҷик дар ин ҷанг роҳ надод. Роҳи якум муборизаи иттилоотӣ аст. Дуюм, бояд мақомоти тоҷик нотарсида бо роҳи қонунӣ эътироз кунанд ва садди роҳ шаванд,” –гуфт Александр Коваленко.
“Намехоҳад Путин шикаст хӯрад, вале...”
Тоҷикистон, аз ҷумлаи кишварҳоест, ки аз нигоҳи сиёсиву иқтисодӣ пойбанди Русия аст. Аз ин рӯ, ба гуфтаи огоҳони вазъ, мақомоти тоҷик дар тасмим гирифтан нисбат ба таҷовузи Русия ба Украина эҳтиёткорона амал мекунанд.
Шарофиддин Гадоев, як фаъоли мухолифин мегӯяд, ҳукумати Тоҷикистон аз як тараф намехоҳад, ки режими Путин дар ин ҷанг шикаст хӯрад ва аз тарафи дигар намехоҳад, ки берун аз назораташ як воҳиди низомӣ бо ҳузури шаҳрвандонаш таъсис ёбад.
“Путин шикаст хӯрад, ин низомҳо аз байн хоҳанд рафт. Аз тарафи дигар намехоҳанд, ки як воҳиди низомӣ дар хориҷ аз кишвар ва берун аз назорати онҳо таъсис ёбад. Ин воҳиди низомӣ пас аз анҷоми ҷанг ба ҳар шакле як таҳдид ба низоми Тоҷикистон хоҳад шуд. Чунин нерӯи ҷангдидаи тоҷиконро дар хориҷ дидан намехоҳанд. Тасмими боз кардани парванда нисбат ба онҳо, фикр мекунам, бештар ба ҳамин чиз рабт дорад,” -- шарҳ дод Шарофиддин Гадоев.
Дар Душанбе ба ҷанг дар Украина чӣ назар доранд?
Рӯзи 12-уми май хабарнигорони Радиои Озодӣ дар кӯчаҳои Душанбе аз роҳгузарон пурсиданд, ки дар мавриди ҷалби муҳоҷирони тоҷик ба ҷанг дар Украина чӣ назар доранд ва пешниҳоди вакили русро чӣ гуна қабул доранд, посухҳо гуногун буд:
- "Тарафдори он нестам, ки шаҳрвандони Тоҷикистон дар ҷангҳои берунӣ ё ягон маъракаи сиёсӣ ширкат дошта бошанд, агар хидмати ҳарбӣ мекунанд, бигузор дар кишвари худамон кунанд."
- "Агар чунин қонуне қабул шавад, ки афроди дорои душаҳрванидро мебаранд, дигар чӣ кор мекунем? Мегӯянд, дар шаҳри якчашма рафтед, як чашматро кӯр кун, маҷбурем дигар. Агар нараванд, депорташон мекунанд."
- "Дуруст нест ба ҷанг бурдани душаҳрвандиҳо. Агар чунин шавад, муҳоҷирон ба дарёфти шаҳрвандии Русия ҷони худро дар хатар мегузоранд. Ба фиреби дигарон дода нашаванд, беҳтар аст. Ҳоло дар кишвари худ кор кунанд."
- "Вақте шаҳрвандаш, ки шудӣ, аз рӯи қоидаву қонун бояд биравӣ. Шаҳрвандии он кишварро гирифтӣ, ҷавобгариро ҳис мекунӣ, бояд ватани онҷоро ҳам муҳофизат кунӣ."
Русия дар моҳи феврали соли гузашта бедалел ба хоки Украина ҳамла кард. Зоҳиран, ҷанги Русия дар Украина ба бунбаст рӯ ба рӯ шудааст ва мақомоти рус талош доранд, бо ҷалби муҳоҷирон ба ҷанг ҷойи сарбозони маҷрӯҳу ҳалокшудаи худро пур кунанд.
Зеленский даъват кард, ки Путин дар додгоҳи байналмилалӣ муҳокима шавад
Владимир Зеленский, раиси ҷумҳури Украина даъват кард, як додгоҳи байналмилалие таъсис дода шавад, ки дар он ҷиноятҳои ҷангии Русия дар Украина ва “амалҳои ҷиноӣ”-и раиси ҷумҳур, Владимир Путин муҳокима шавад.
Зеленский дар ин бора рӯзи 4-уми май ҳангоми суханронӣ дар Додгоҳи Байналмилалии Ҷиноятҳои Ҷангӣ дар шаҳри Гаагаи Ҳолланд суҳбат кард.
Ӯ гуфт: “Ҳамаи мо мехоҳем дар инҷо, дар Гаага Владимири дигарро бубинем, ки барои амалҳои ҷиноиаш сазовори ҷазо аст. Ман бовар дорам, ки вақте мо пирӯз шудем, ин кор иттифоқ меафтад.”
Додгоҳи Байналмилалии Ҷиноятҳои Ҷангӣ моҳи марти имсол дастури боздошти раиси ҷумҳур Владимир Путинро содир кард.
Ӯро ба ғайриқонунӣ аз Украина ба Русия бурдани кӯдакони украинӣ муттаҳам мекунанд, ки бар асоси қонунҳои байналмилалӣ ҷинояти ҷангӣ ба ҳисоб меравад.
13 соли зиндон барои оташ задани як комиссариати ҳарбӣ дар Русия
Додгоҳе ҳарбие дар Русия як шаҳрванди Қазоқистонро бо гумони оташ задани комисариати ҳарбии Омск ба 13 соли зиндон маҳкум кард.
Дар бораи эълони ҳукми Ансаган Молдаҳметов, хабаргузории NGS55.RU бо истинод ба маркази матбуоти Раёсати ФСБ дар Омск хабар додааст.
Ба иттилои тафтишот, Молдахметов бо як ҳамроҳаш, ки низ шаҳрванди Қазоқистон буда, ҳоло дар пайгард қарор дорад, 13-уми майи соли 2022 ба бинои комисариати ҳарбии Омск “коктейл Молотов” партофтаанд, ки дар пай сӯхтор сар зада, ҳуҷаатҳои бойгонии бино зарар дидааст.
Бино ба гуфтаи муфаттишон, каме пештар аз ин ҳодиса, фарди ношиносе ба Молдахметов тариқи Телеграм тамос гирифта, ба ӯ пешниҳоди оташ задани комисариати ҳарбиро кардааст. Дар иваз ба Молдахметов, 6 миллион танга ё 13 ҳазор доллар ваъда кардааст.
Назари гумонбарон ба ин қазия дастрас нест, аммо мақомоти Русия гуфтаанд, баъди ташкили оташсӯзӣ, Молдахметов ва Муродулло тарки кишвар карданд, аммо нафари аввалӣ дубора баргашта, моҳи августи соли гузашта дар марз боздошт шудааст.
Дар як соли 2022 дар Русия 77 маротиба талош шудааст, ки комиссариатҳои ҳарбӣ оташ зада шаванд. Дар ин бора аз Додгоҳи ҳарбии ҳавзаи марказӣ хабар дода, таъкид кардаанд, ки чунин ҳолатҳо чун ҳамлаи терористӣ дониста шуда, барои он ба гумонбар то 10 соли маҳрумият аз озодӣ таҳдид мекунад.
Ҳамлаи Русия бо бесарнишинҳои "Камикадзе" ба Одесса ва Киев
Русия шаби 3 ба 4-уми май бо бесарнишинҳои камикадзеи "Шаҳид" ба шаҳрҳои Одесса ва Киев ҳамла кардааст. Тибқи иттилои расонаҳои Украина, низоми зиддиҳавоии он кишвар ҳамаи бесарнишинҳоро сарнагун сохтааст.
Дар шаҳри Одесса аз 15 бесарнишин 12 тоаш сарнагун шуда, боқӣ хобгоҳҳои яке аз донишкадаҳоро ҳадаф қарор додаанд. Дар натиҷа сӯхтор ба амал омад, аммо масъулони шаҳр мегӯянд, касе осеб надидааст.
Сардори маъмурияти низомии Киев Сергей Попко гуфт, ба шаҳр чандин мушаки болдор низ партоб шуда буд ва низоми зиддиҳавоӣ онҳоро ҳам сарнагун сохт. Дар баъзе аз ноҳияҳои шаҳр афтидани мушакпораҳо мушоҳида шудааст.
Ҷониби Украина мегӯяд, дар бесарнишинҳое, ки ба Одесса ҳамла карданд, "Ба хотири Маскав" ва "Барои Кремл" навишта шуда буд.
Хадамоти матбуотии президенти Русия 3 май хабар дод, ки бесарнишинҳо шаби 2-юми май кушиш карданд, ба қароргоҳи раисҷумҳур Владимир Путин дар Кремл ҳамла кунанд.
Ҷониби Русия дар ин ҳамла Украинаро айбдор кард. Мақомоти Украина ин иддаоро рад карданд.
Маҳбуси тоҷик дар Украина нопадид шудааст
Як маҳбуси тоҷикро, ки дар Украина нопадид шудааст, наздиконаш ҷустуҷӯ доранд.
Шарифбек Зулфиқоров, сокини 31-солаи ноҳияи Рӯдакӣ дар як зиндони Русия буд ва ӯро моҳи октябри соли гузашта ба ҷанг дар Украина ҷалб кардаанд.
Мавҷуда Давлатова, модари Шарифбек ба Радиои Озодӣ гуфт, ки писараш 3-юми октябри соли гузашта, дар суҳбати телефонӣ гуфтааст, ки онҳоро ба ҷанги Украина мебаранд. Ин охирин тамоси маҳбуси тоҷик бо хонаводааш будааст.
Ҳоло пайвандонаш аз мақомоти тоиҷиқ ва сафорати ин кишвар дар Русия мехоҳанд дар ҷустуҷуйи фарзандашон ба онҳо кӯмак кунанд.
Шарифбек Зулфиқоров cе сол пеш дар пайи як занозании муҳоҷирон, бо гуноҳи авбошӣ зиндонӣ шуда, дар маҳбаси вилояти Липетскии Русия адои ҷазо мекард. Аз маҳбас ба волидони ӯ гуфтаанд, "Шарифбекро аз инҷо бурданд", вале дар бораи зинда ё мурда будани ӯ хабар надодаанд. Маҳбуси тоҷик падари ду фарзанд будааст.
Маълум нест, ки Русия чӣ теъдод аз зиндониёни тоҷикро ба ҷанг дар Украина ҷалб кардааст , вале то кунун хабари кушта шудани беш аз 20 маҳбуси тоҷик дар ин ҷанг расонаӣ шудааст.
Мақомоти тоҷик мавридҳои маргу нопадид шудани маҳбусонро дар ҷанги Русия бо Украина шарҳ надодаанд, аммо қаблан аз Тоҷикистониён даъват карда буданд, ки ба ҷанги Украина нараванд.
Дар Бахмути Украина дигар касе намондааст? ВИДЕО
Аксари хонаводаҳо аз Бахмути Украина чанд моҳи пеш, замони авҷ гирифтани хушунатҳо берун шуданд. Ҳоло онҳое ҳам, ки аҳд карда буданд, то охир дар зодгоҳи худ мемонанд, маҷбур ба тарки он шудаанд.
Ҷанги Бахмут тӯлонитарин ва хунинтарин ҳамлаи Русия ба Украина аст. Бисёри сокинони он кайҳо хонаву шаҳри худро тарк кардаанд. Ҳоло сарбозон хонаводаҳоеро наҷот медиҳанд, ки ба хотири муҳаббат ба ватан ва тарс аз бесарпаноҳиву фақр дар ин шаҳр монда буданд. Оилаҳое, ки фирор кардаанд мегӯянд, феълан маълум нест чанд каси дигар он ҷо боқӣ мондаанд.
Наталя ҳам, ки чанде пеш аз Бахмут фирор кард, мегӯяд, "Мо ҳама вақт дар паноҳгоҳи зери заминӣ будем, аз ин рӯ намедонем, ки дар он ҷо боз кӣ мондааст. Шояд дар дигар кӯчаҳо одамон бошанд"
Кормандони имдодии Бахмут мегӯянд, мардуми фирорӣ қабл аз интиқолашон ба макони амнтар, муваққатан дар кӯдакистони собиқе дар Костянтиновка панаҳ мебаранд . Ин шаҳр, тақрибан 30 километр дуртар аз Бахмут аст ва пайваста мавриди ҳамла ва тирпаронӣ қарор мегирад.
Бахмут, ки аз соли 2014 дар гирдоби ҷанг аст ва ҳоло ба маркази даргириҳо дар Украина табдил ёфтааст, замоне хонаи беш аз 70 000 украинӣ буд. Ин шаҳрро, чун макони истеҳсоли намак, шароби газдор ва табиати зебояш мешинохтанд. Анна Шербак, намояндаи созмони хайриявӣ дар Украина, аз Бахмути пешина ба ёд оварда гуфт: “Шаҳри сабзу дилрабо ва зебо буд. Ҳар як кӯчаи Бахмут ғарқи гулу дарахтон буд. Як хонаи бузургеро мемонд. Хонаи иборат аз оилаи калоне, ки ҳама якдигарро дӯст медоштанд”
Тарк кардани сарзамине, ки чанд насл он ҷо зиндагӣ кардааст, барои аксарият сокинони Бахмут тасаввурнопазир буд, аммо дар ниҳоят онҳо маҷбур шуданд, фирор кунанд. Баъзеҳо ҳатто имкон наёфтанд, пайвандони дар ҷанг кушташудаи худро ба хок супоранд. Мисли Светлана, ки мегӯяд, натавонист ҷасади наздиконашро пайдо кунад. “Вақте моро тирборон карданд, ҳама чиз вайрон шуд. Барои наҷоти сагамон, ки зери харобазор монда буд, ду соат лозим омад. Аммо барои пайдо кардани ҷасади домоду ҷиянам техникаи вазнин лозим буд”. – гуфт, вай.
Дар моҳҳои охир Русия ба оҳистагӣ минтақаҳои бештари ин шаҳрро тасарруф мекунад. Мақомоти Украина мегӯянд, ҳифзи Бахмут барои нигаҳдории рӯҳияи миллат ва пирӯзии дарозмуддат аҳамияти стратегӣ дорад.
Кумакхоҳии муҳоҷир барои берун шудан аз Луҳански ишғолшуда.ВИДЕО
Муҳоҷири Қирғизистоние, ки соли гузашта барои кор аз Русия ба минтақаи ишғолшудаи Луҳанск рафтааст, акнун наметавонад ба Маскав ва аз онҷо ба Қирғизистон баргардад. Мақомоти Русия номи ӯро ба рӯйхати сиёҳ ворид кардаанд.
Агар ба мақомоти Украина таслим шавад, ба солҳои тӯлонии зиндон маҳкум мегардад. Қаблан хабарнигорони мустақил гуфта буданд, ки Русия муҳоҷирони корӣ аз Тоҷикистон, Узбекистон ва Қирғизистонро барои корҳои сохтмонӣ дар манотиқи ишғолшуда ҷалб мекунад.
Муҳоҷири қирғизистоние, ки худро Азамат муаррифӣ кард, дар суҳбат бо лоиҳаи Мигрант -медиа гуфтааст, дар наздикии гузаргоҳи Маркино, воқеъ дар марзи Русияву Украина дармондааст. Ба қавли ӯ марзбонони рус барояш иҷозаи убур аз гузаргоҳро надоданд.
"Ман пештар дар Маскав кор мекардам. Ба Луҳанск барои ба даст овардани даромади иловагӣ ва кор дар сохтмон омадем. Бачаҳое, ки ҳамроҳи ман омада буданд, бемушкил равуо доштанд. Аз сабаби он ки мӯҳлати шиносномаам ба охир мерасад, хостам тавассути Русия ба Қирғизистон баргардам. Аммо нагузоштанд ки аз сарҳад гузарам. Гуфтанд, номам дар феҳристи сиёҳ аст. Маълум шуд, ки онҳо санаи таваллуди маро нодуруст навиштаанд. Боз гуфтанд, ки бояд патент дошта бошам. Аммо барои қирғизҳо патент даркор нест. Онҳо гуфтанд, ки ман худам бояд тариқи Вазорати корҳои дохилӣ масъаларо аниқ кунам.”—гуфт, Азамат, муҳоҷири қирғиз.
Марзбонони рус ба Азамат як коғази Вазорати корҳои дохилии Русияро додаанд, ки дар он гуфта мешавад, вуруди ӯ ба қаламрави ин кишвар манъ шудааст. Ба ин муҳоҷир ҳамчунин ҳушдор дода шуд, ки дар сурати омадан ба Русия, ба ӯ ҷарима ба маблағи 300 ҳазор рубл ё иҷрои корҳои ҷамъиятӣ ва ё 4 соли зиндон таҳдид мекунад. "Ман то ҳанӯз намефаҳмам, ки чаро чунин ҳолат пеш омадааст. Ман қонуншикание накардаам.” - мегӯяд, муҳоҷири қирғиз.
Азамат аз моҳи декабри соли гузашта дар қаламрави аз сӯйи Русия ишғолшудаи Украина қарор дорад. Ба гуфтаи ин муҳоҷир, ҳамроҳ бо ӯ як гурӯҳи 30-нафараи қирғизистониён аз Русия ба Луҳанск омадаанд. Дар шаҳрҳои харобшуда онҳо ба корҳои сохтмонӣ машгул буданд, вале шартномаи расмӣ надоштанд.
Азамат афзуд: "Мо бо маслиҳати як дӯстамон омадем, бинобар ин медонистем, ки ба ёрии ширкат умед баста наметавонем. Рӯзи дуюми май мӯҳлати шиносномаи ман ба охир мерасад. Ман мехостам аз ин ҷо биравам. 20 рӯз мӯҳлат доштам. Аммо бо гузашти вақт рӯзҳо камтар мешавад. Агар мӯҳлат тамом шавад, намедонам ҳоли ман чӣ хоҳад шуд.”
Ба гуфтаи ин муҳоҷир, ӯ ба сафорати Қирғизистон дар Маскав нома навишта, кумак хостааст. Аммо аз намояндагии дипломатӣ то кунун посух нагирифтааст. Талоши хабарнигорони лоиҳаи “Мигрант медиа” ҳам барои дарёфти посухи Сафорати Қирғизистон дар робита ба ин қазия беҷавоб монд.
Ҳомиёни ҳуқуқи муҳоҷирон дар Маскав мегӯянд, роҳҳои кӯмак ба ин шаҳрванди Қирғизистонро ҷустуҷӯ доранд. Аниса Жээнбекова, ҳомии ҳуқуқи қирғизистонӣ дар суҳбат бо Озодӣ гуфт, муҳоҷирони саргардон ҳоло ду роҳ доранд.
"Якум, таслим шудан ба мақомоти Украина. Аммо дар ин ҳолат муҳоҷирро барои ҳузураш дар минтақаи ишғолшуда метавонанд 20 сол зиндонӣ кунанд. Роҳи дуюм дипломатӣ аст. Вазорати корҳои хориҷии Қирғизистон бояд аз ҷониби Русия барои берун шудан долонро дархост намоянд. То ҷое, ман медонам, чунин музокирот идома дорад. Ман бори дигар аз муҳоҷирон даъват мекунам, ки ба он ҷо нараванд. Зеро хатарнок аст. Дар ин қалмарав қонунҳои Русия амал намекунад, чунки ҳудуди кишвари дигар маҳсуб меёбад. Шумо бояд дар бораи ҳаёт ва ояндаи худ фикр кунед!” – афзуд, ҳуқуқшинос, Жеэнбекова.
То кунун омори дақиқи қирғизистониҳое, ки дар минтақаи ишғолшуда кор мекунанд, мавҷуд нест. Ин рақам шояд садҳо ва ҳатто ҳазорҳо нафарро ташкил диҳад. Ба гуфтаи ҳомиёни ҳуқуқ, бо вуҷуди хатарҳои зиёд ва ҳушдорҳои онҳо, бисёре аз муҳоҷирон то ҳол барои кор ба қаламравҳои ишғолшудаи Украина мераванад.
Русия дар ҷанг дар Украина чанд нафарро аз даст дод?
Ҳукумати Амрико мегӯяд, ба тахмини ин кишвар Русия дар ҷанг бо Украина бештар аз 20 ҳазор нафарро талаф додааст ва дар умум теъдоди қурбониёну захмиён ба 100 ҳазор кас мерасад.
Ҷон Кирби, сухангӯйи Шӯрои амнияти миллии Амрико, рӯзи 1-уми май гуфт, омори мазкур бар асоси маълумоти хадамоти ҷосусии Иёлоти Муттаҳида аст.
Марк Миллей, сардори ситоди муштараки нерӯҳои мусаллаҳи Амрико низ моҳи ноябри соли гузашта гуфт, ки дар муддати 8 моҳи ҷанг, 100 ҳазор нафар аз тарафи Русия дар Украина куштаву захмӣ шудаанд.
Омори нав баёнгари он аст, ки талафоти сарбозони Русия дар моҳҳои ахир босуръат зиёд шудааст.
Украина ба ҳуҷуми ҷавобӣ омодагӣ мегирад
Русия шаби гузашта ба Украина бо 18 мушак зарба задааст ва нерӯҳои украинӣ мегӯянд, бисёре аз онҳоро нобуд карданд. Айни замон суҳбатҳо дар бораи ба ҳамлаҳои ҷавобӣ гузаштани нерӯҳои Украина зиёдтар мешавад.
Тарки кишвар тавассути кӯҳу дарё. Фирориёнро чӣ гуна дастгир мекунанд? ВИДЕО
Роҳбалад, либоси занона ва бағоҷ
Шахсоне, ки аз хидмати ҳарбӣ мегурезанд, барои “роҳбаландон” то ду ҳазор доллар медиҳанд, вале касе барояшон кафолати сафари бехатарро намедиҳад.
Ҳуқуқдон Роман Лихачев аз як парвандаи ҷиноӣ мисол овард: “Вақте ба сарҳад наздик шуданд, роҳбалад мегӯяд, як километр дуртар дидбонгоҳи марзӣ аст ва ӯ бояд аз майдон давида гузарад. Мард розӣ намешавад. Мегӯяд, ӯро мепаронанд. Роҳбалад посух додааст, ки бале марзбонҳо мепаронанд, вале ба эҳтимоли зиёд тирҳо намерасанд, зеро ин масъала бо онҳо мувофиқа шудааст. Ва мард ночор ҳам пул додаву ҳам ҷони худро дар хатар монда аз майдон давида мегузарад.”
Дар аксҳое, ки дар гӯшаҳои мухталифи ҷаҳон нашр мешаванд, ҳамватанони синни даъватиро мебинем, ки ҳаққи ба таъхир андохтани хидматро надоранд, вале ба ҳар роҳе ба хориҷ рафтаанд.
Баъзеҳо барои фирор аз артиш пӯшидани либоси занона ё ҳангоми гузаштан аз сарҳад пинҳон шудан дар бағоҷи мошинро интихоб карданд. Аз чашми марзбонон дур намонданд. Чунин ҳолатҳо асосан дар оғози ҳамлаи васеъмиқёс сабт мешуданд.
Баъдан сохтакорӣ намудани ҳуҷҷатҳои коммисариати ҳарбӣ рӯи кор омад. Барои мисол, дар аввали имсол маъмурони интизомӣ як гурӯҳ аз пизишконеро боздошт карданд, ки ба фурӯши шаҳодатномаҳо машғул буданд.
Як намояндаи Хадамоти марзбонии Украина гуфт, "шахсони сини даъват бо пардохтани аз 5 то 10 ҳазор доллар бо ҳуҷҷатҳои комилан қонунӣ кишварро тарк мекарданд. Дар умум боздоштшудаҳо аз ин роҳи ғайриқонунӣ ба беш аз 30 нафар барои рафтан ба хориҷа мусоидат намудаанд.”
Таҳсил дар хориҷа?
Роман Лихачев мегӯяд, "бо дарназардошти он ки бештари роҳҳои ғайриқонунӣ ошкору пешгирӣ мешаванд, талабот мемонад, нарх низ торафт боло меравад."
Феълан шабакаҳои интернетӣ аз эълонҳое ба мисли пешниҳоди ҳуҷҷат барои дохил шудан ба донишгоҳҳои хориҷӣ, ҳамроҳии маъюбон ё издивоҷи қалбакӣ бо модари се фарзанди хурдсол пур шудааст. Мақомоти интизомӣ чунин пешниҳодҳоро дар бозори сиёҳ фаъолона назорат мебаранд. Як роҳи дигар тавассути низоми “Шлях” аст. Он ба мардони синни сарбозӣ, ки ёрии башардӯстона ё дору мебаранд, имкон медиҳад, то шаст рӯз аз кишвар берун раванд.
"Агар шахс ризокор аст ва ба ҷузъу томҳои Қувваҳои Мусаллаҳи Украина ва воҳидҳои дигари ҳарбӣ кумак мекунад, дақиқ ҷавоб медиҳад, ки дафъаи гузашта бо кадом мақсад рафтааст. Ё бо кадом ҳадаф ӯ ҳоло ба хориҷа меравад ва барои муҳофизони Украина чӣ меорад,” – Андрей Демченко, намояндаи Хадамоти марзбонии Украина.
Аммо ба гуфтаи ҳуқуқшиносон ҳанӯз ҳам шахсоне ёфт мешаванд, ки аз чунин иҷозатномаҳо суистифода мекунанд. Роман Лихачев гуфт: "То ба ҳол омори дақиқе нест, ки чанд нафар тавассути системаи Шлях рафтаанд ва чанд нафари онҳо баргаштаанд. Мо дар аксҳое, ки дар гӯшаҳои мухталифи ҷаҳон нашр мешаванд, ҳамватанони синни даъватиро мебинем, ки ҳаққи ба таъхир андохтани хидматро надоранд, вале ба ҳар роҳе ба хориҷ рафтаанд."
Ба қавли марзбонон, аз оғози ҳамлаи васеъмиқёс, беш аз 11 ҳазор нафарро ҳангоми кӯшиши фирор аз Украина тариқи роҳҳои ғайриқонунӣ дастгир кардаанд. Зиёда аз чаҳор ҳазор нафар афроди синни даъватӣ талош намудаанд, ки бо ҳуҷҷатҳои қалбакӣ аз назорати сарҳадӣ гузаранд. Дар ҳамин ҳол, ҷарима барои ғайриқонунӣ гузаштан аз марз то 8500 гривна ё 230 долларро ташкил медиҳад.
Муовини раиси пулиси миллии Украина Максим Сутскиридзе мегӯяд, "ин қонуншиканӣ бояд ҷазои ҷиноӣ дошта бошад. Айни замон танҳо ҷавобгарии маъмурӣ аст. Фикр мекунам, дар ин замони барои давлат муҳим ин кофӣ нест."
Ҳоло маълум нест, ки чӣ теъдод аз шаҳрвандони Украина бо роҳи ғайриқонунӣ кишварро тарк кардаанд, вале онҳо бо гузаштани се моҳ аз мӯҳлати қонуншикании маъмурӣ бе мушкил метавонанд ба ватан баргарданд.
Қонуни нави даъват ба артиши Русия чӣ оқибат дорад? ВИДЕО
Вакилони порлумони Русия тағйирот ба чанд қонун дар мавриди даъват ба артишро қабул карданд ва Владимир Путин, президенти ин кишвар низ онҳоро имзо кард.
Бандҳои наве, ки рӯзи 11-уми апрел бо тағйирот ба қонунҳо ворид шуданд, аз хидмати ҳарбӣ канораҷӯӣ кардани мардонро дар Русия тақрибан номумкин хоҳад кард.
Қонун талаб мекунад, ки даъватномаҳо ба гунаи электронӣ ба воситаи портали хадамоти давлатӣ пешниҳод карда шаванд.
Баъзе коршиносони соҳаи ҳуқуқи инсон мегӯянд, қонунҳои нав хилофи сарқонуни Русия ҳастанд.
Сергей Кривенко, ҳомии ҳуқуқи инсон мегӯяд, бар асоси ин тағйирот ниҳодҳои давлатӣ бе иҷозат маълумот дар бораи ҷавонони синни хидмат ба артишро ҷамъоварӣ мекунанд. “Ин кор муқаррароти марбут ба маълумоти шахсӣ дар конститутсияро вайрон мекунад, зеро ҳеҷ кас наметавонад маълумоти шахсии одамонро бе розигии худи онҳо ҷамъоварӣ кунад,”—гуфт ӯ.
Видеоро инҷо бинед:
Тибқи омори Кремл, аз замони эълони сафарбаркунии умумимиллӣ дар охири моҳи сентябри соли 2022, тақрибан 300 000 мард ба ҷанг дар Украина даъват шудаанд.
Дар ҳамин ҳол, нашрияи “Forbes Russia” менависад, шояд 700 000 нафари дигар барои нарафтан ба ҷанг Русияро тарк кардаанд.
Изабела Табаровский, коршиноси низомӣ мегӯяд, "одамон ҷанг кардан намехоҳанд ва онҳо намехоҳанд, ҷони худро дар ҷанге, ки дар борааш кам медонанд ва ё ҳеҷ чиз намедонанд, аз даст бидиҳанд.”
Бар асоси қонуни нав, мардони ӯҳдадори хидмати ҳарбӣ то замоне ки ба комиссариат ҳозир нашаванд, ҳаққи берун рафтан аз кишварро надоранд. Ҳозир нашудан дар давоми 20 рӯз дар пай ҷарима, манъи истифодаи шаҳодатномаи ронандагӣ ва гирифтани қарзи бонкиро дорад. Ҳамчунин фурӯш ё хариди амволи ғайриманқул низ номумкин мешавад.
Дмитрий Песков, сухангӯи Кремл дар як изҳороти расмӣ гуфт, бо ислоҳи қонун шеваи даъват ба артишро осонтар карданд.
“Вақте амалиёти махсуси ҳарбӣ оғоз шуд, ману шумо дидем, ки дар баъзе комиссариатҳои мо бесарусомонӣ ҷой дорад. Ҳадафи ин ташаббуси қонунгузорӣ маҳз ҳамин аст: ба тартиб даровардан ва барои шаҳрвандон замонавӣ, муассир ва қулай гардонидани он мебошад.”
Аммо ҳомиёни ҳуқуқи инсон, ба мисли Крёнко, бо ин иддао розӣ нестанд.
"Ин дурӯғи рӯирост аст. Агар онҳо мехостанд, ки низоми даъвати артишро навсозӣ кунанд, метавонистанд ин корро дар замони осоишта анҷом диҳанд. Зеро дар ин бора ҳукумат аз солҳои 90-ум, аз замоне, ки ба рақамисозии коркарди ҳуҷҷатҳо шурӯъ кардааст, суҳбат мекунад,“—гуфт, Крёнко.
Гурез аз хидмат дар артиш бо афзоиши талафоти Русия зиёд шудааст. Таҳлилгарони Маркази мутолеъоти стратегӣ ва байнулмилалии мақарраш дар Вашингтон бар ин назаранд, ки аз замони оғози ҳамла дар Украина дастикам 200 000 сарбози рус маҷрӯҳ ё кушта шудаанд.
Украина пешниҳоди Ироқро барои миёнравӣ байни Киев ва Маскав рад кард
Вазири корҳои хориҷии Украина рӯзи душанбеи 17-уми апрел дар сафар ба Бағдод пешниҳоди ҳукумати Ироқ барои миёнҷигарӣ байни Киев ва Маскавро рад кард. Ин аввалин сафари як вазири корҳои хориҷии Украина ба Ироқ дар 15 соли ахир аст.
Дмитро Кулеба таъкид кард, ки фақат ба шарти хуруҷи комили ҳама нерӯҳои Русия аз қаламрави Украина, кишвараш омода аст гуфтугӯҳои сулҳро оғоз кунад.
Фуод Ҳусейн, ҳамтои ироқии оқои Кулеба бо ишора ба таҷрибаҳои Ироқ дар заминаи ҷанг ва бӯҳрон ёддоварӣ кард, ки ҳукумати ин кишвар дар гузашта низ мизбон ва миёнарави гуфтугӯ байни "тарафҳои ба ҳам душман", аз ҷумла, Эрон ва Арабистони Саудӣ будааст.
Вазири корҳои хориҷии Ироқ дар нишасти хабарии муштарак бо ҳамтои украинии худ афзуд, "Бағдод дар заминаи гуфтугӯ байни кишварҳои даргир таҷриба дорад ва ҳозир аст ба гуфтугӯҳои сулҳ кӯмак кунад. Идомаи ҷанг на фақат барои ду кишвар (Русия ва Украина), балки барои тамоми ҷаҳон хатарнок аст".
Ироқ мисли бисёре аз кишварҳои Ховари Миёна ба содироти ғалладона аз Украина ва Русия вобаста аст ва аз замони оғози ҷанг қимати маводи ғизо дар ин кишвар низ афзоиш ёфтааст.
Дмитро Кулеба гуфт, Ироқ кишваре аст, ки метавонад ба барқарории тамос кӯмак кунад, вале калонтарин монеи сулҳ, идомаи ҳамлаи низомии Русия аст. Ин мақоми украинӣ афзуд, "Русия бояд як воқеияти оддиро қабул кунад ва он қатъи ҷанг ва бурунрафти комил аз қаламрави Украина аст".
Вазири корҳои хориҷии Украина бо вуҷуди радди пешниҳоди Бағдод барои миёнҷигарӣ хотирнишон кард, ки Киев хоҳони рушди робитаҳо бо Ироқ аст ва сафари рӯзи душанбе ба Бағдод "бахше аз талошҳо барои муносибатҳо дар шароити нав мебошад".
Шарти Маскав барои оғози музокирот ин аст, ки чаҳор вилояти Украина, ки нерӯҳои Русияро онро тасарруф кардаанд, ҳамчун қаламрави Русия пазируфта шаванд. Давоми як соли ҷанг Русия вилоятҳои Донетск, Луганск, Херсон ва Запорожеи Украинаро аз худ кардааст.
Ҷомеаи байналмилалӣ ин иқдоми Русияро ба расмият нашинохтааст ва Киев онро таҷовуз ба тамомияти арзӣ ва истиқлоли Украина медонад.
Зеленский садҳо шаҳрванди Русия ва Украинаро таҳрим кард
Владимир Зеленский, бо имзои як фармон зидди садҳо шаҳрванди Русия, Украина ва Белорусия таҳрим ҷорӣ кард. Санади мазкур дар сайти президенти Украина нашр шудааст.
Ба феҳрасти аввали афроди таҳримшуда исми 87 нафар аз ҷумла, варзишгарону ғолибони мусобиқаҳои ҷаҳонӣ мисли Светлана Хоркина, қаҳрамони дукаратаи олимпӣ оид ба гимнастикаи варзишӣ, Игор Акинфеев, собиқ дарвозабони тими миллии футболи Русия ва ҳоккейбоз Александр Кожевников шомил шудаанд.
Ҳамчунин бар зидди духтари вазири мудофиаи Русия, президенти Федератсияи триатлон, Ксения Шойгу ҳам дар Украина маҳдудият ҷорӣ кардаанд.
Бастаи дуввуми таҳримҳои Украина 351 шахси воқеӣ ва 254 шахси ҳуқуқиро фаро мегирад. Дар баробари чандин ширкати технологӣ ва рақамии Русия, Зеленский ҳамчунин зидди ширкати русии VK ва "Яндекс" ҳам маҳдудият ҷорӣ кард.
Аз оғози ҳамлаи Русия ба Украина, кишварҳои Иттиҳоди Аврупо ва ИМА алайҳи садҳо шаҳрванди Русия ба вижа мансабдорону наздикони онҳо, ки аз таҷовузи Маскав ба Киев пуштибонӣ мекунанд, таҳрим ҷорӣ кардааст.
Идомаи набардҳо дар Бахмути Украина
Низомиёни Украина мегӯянд, набардҳо дар гирду атрофи шаҳри шарқии Бахмут идома доранд. Ба қавли онҳо дар 24 соати гузашта, беш аз 40 ҳамлаи нерӯҳои Русия ба ақиб партофта шуд.
Субҳи 7-уми апрел Ситоди кулли нерӯҳои Украина хабар дод, ки бархӯрдҳо дар канори шаҳрҳои Лиман, Бахмут, Авдеевка ва Мариинка ҷараён доранд.
Дар ҳамин ҳол ҳукумати ИМА ифшо шудани маълумот дар бораи нақшаҳои ирсоли кумакҳои низомии Амрико ва НАТО барои ҳамлаи Украинаро таҳқиқ мекунад. Шоми 6-уми апрел сухангӯйи вазорати мудофиаи ИМА Сабрина Сингҳ гуфт, Вашингтон нашри маълумоти пинҳонӣ дар бораи интиқоли силоҳ ба Украина ва иттилои махфӣ дар бораи баталиёнҳои Украинаро таҳқиқ мекунад.
Коршиносони низомӣ мегӯянд, зоҳиран, баъзе санадҳо таҳрир шуда, аз ҷумла хисороти ҷониби украинӣ бештар ва хисороти ҷониби Русия камтар нишон дода шудааст.
"Гуфтам, ба он ҷо нарав, эҳтимоли зинда баргаштан кам аст" ВИДЕО
Дар бештар аз як соли ҷанг дар Украина садҳо зодаи Осиёи Марказӣ, аз ҷумла Тоҷикистону Узбекистонро тавассути созмони низомии "Вагнер" аз Русия ба майдони набард бурдаанд. Баъзе аз онҳо зиндонӣ буданд. То ин дам тобути чанд нафар дастрас шуда, баъзе беному нишон гаштаанд. Ба мисли Хушнудбек аз Узбекистон, ки зинда ё мурда буданаш маълум нест.
Бародараш, Дилшодбек, мегӯяд, ӯ ба гуноҳи куштор 8 сол аз озодӣ маҳрум шуда буд ва аз зиндони рақами ҳафти Красноярск ба ҷанг бурда шудааст. Модари яке аз маҳбусон ба Дилшодбек расондааст, ки бародараш ба ҷанг рафта.
"Маоши ӯро мегирем, фикр мекунем, зинда аст"
Дилшодбек мегӯяд, "телефонӣ аз бародарам пурсидам, ки оё гапи зан ҳақиқат дорад? Ӯ гуфт, "дурӯғ аст, бовар накун, ман хубам." Баъд телефонро хомӯш кард. Тахмин кардам, ки ба Украина рафтааст. Доим тавассути як рақам занг мезад. Ба он пул мегузарондам, то бе мушкил тамос гирад. Чанде пеш як мард занг зад ва гуфт, дар маҳбас ҳамроҳи бародарам буд, аммо дигар пул нагузаронам. Гуфт, Хушнудбек нест ва дигар аз ин рақам занг намезанад."
Дар зиндони "Арейское" дар Красноярск шахсонеро нигоҳ медоранд, ки такроран ҷиноятҳои вазнин кардаанд. Ба гуфтаи ҳомии ҳуқуқи башари Русия, Иван Асташин, созмони "Вагнер" тавонистааст, 150 маҳбуси ин зиндонро ба ҷанг дар Украина барад.
Иттилоъ дар бораи ҳузури бевоситаи Евгений Пригожин, мудири созмони “Вагнер” ва яке аз шахсони наздик ба раисҷумҳури Русия, дар ҷалби маҳбусон дар чаҳор зиндони Красноярск тасдиқ шудааст. Муассиси "Вагнер" моҳи ноябри соли 2022 ба маҳбасҳои минтақа сафар кард.
Хабарнигори бахши узбекии Радиои Озодӣ бо зане суҳбат кард, ки писараш ҳамроҳи Хушнудбек ба ҷанги Украина рафтааст.
Хонум Лилия гуфт, "онҳо аз моҳи ноябр боз дар Украина ҳастанд. Ҳамаашон дар Авдеевка ҳастанд. Писарам баъди захмӣ шудан аз шифохона занг зад ва гуфт, "ба мо ваъда доданд, ки ба зудӣ ба Русия мебаранд. Муҳлати қарордоди мо ба охир мерасад ва 7-уми май дар хона хоҳем буд." Пас аз муолиҷа дубора ба ҷанг фиристоданд. Мо маоши ӯро гирифта истодаем, барои ҳамин, фикр мекунем, зинда аст."
"Бародарам ба ман гуфт, ба ҷанг намеравад"
Дилшодбек мегӯяд, зиёд кӯшиш кард, монеи рафтани бародараш ба Украина шавад, аммо бенатиҷа.
"Телефонӣ гуфтам, ки ба он ҷо нарав, эҳтимоли зинда баргаштан кам аст. Агар баргардӣ ҳам, дар Узбекистон туро ҷазо хоҳанд дод. Аз 5 то 10 сол зиндон. Ту дар кишвари дигар адои ҷазо мекунӣ, боз ба ин ҷо омада ба зиндон меравӣ? Аз ҳашт сол ҳафт сол мондааст, вақт зуд мегузарад, ба Украина нарав. Бародарам ба ман гуфт, ба ҷанг намеравад."
Ҳоло пайвандони Хушнудбек дар бораи зинда ё мурда буданаш хабар надоранд. Шахсе ба номи Сергей, ки эҳтимол ба ҷалби маҳбусони минтақаи Красноярск ба сафи "Вагнер" машғул аст, дар суҳбати кӯтоҳе ба пайвандони Хушнудбек гуфтааст, номи ӯ дар рӯйхати кушташудаҳо нест.
Дар айни замон, бино ба иттилои ҳомиёни ҳуқуқ, аз охири соли гузашта мулоқоти маҳбусон бо наздикон дар зиндонҳои Русия маҳдуд шудааст.
Ба қавли онҳо, “вагнериҳо” барои иштирок дар ҷанги Украина маҳбусонеро, ки аз рӯйи моддаҳои сиёсии “хиёнат ба ватан”, “терроризм” ва ё “экстримизм” зиндонӣ шудаанд, ҷалб намекунанд. Ҳомиёни ҳуқуқ вақтҳои охир аз ҷалби занон аз маҳбасҳои Русия ба ҷанг дар Украина хабар медиҳанд.
Блогери тарафдори Путин дар таркиши Санкт-Петербург кушта шуд
Вазорати корҳои дохилии Русия рӯзи 2-юми апрел эълон кард, ки дар таркиши қаҳвахонаи Street Food Bar №1 дар Санкт-Петербург блогнависи ҳарбӣ Максим Фомин (бо тахаллуси Владлен Татарский) ба ҳалокат расид. Вазорат дар баёнияе гуфт, 16 нафари дигар захмӣ шуданд.
Ин дар ҳоле аст, ки хабаргузории давлатии РИА Новости аз захмӣ шудани 25 нафар хабар дод, ки 19 нафари онҳо ба бемористон интиқол ёфтанд.
Мақомоти Русия ба хабаргузориҳо гуфтаанд, ҳадафи таркиш маҳз Татарский буд. Бомбаи худсохт дохили тандиси хурде пинҳон карда шуда буд, ки ба Татарский тақдим гардид.
Хабаргузории русии РИА Новости ба нақл аз як "манбаи огоҳ" навишт, "як духтар" эҳтимол бомбаро ба дохили қаҳвахона овард. Ин манбаъ афзуд, "дар халта тандис ё муҷассамае буд, ки ҳадя ба Татарский буд".
Татарский дар гузашта дар ҳайати нерӯҳои низомии рӯ ба Русия дар Донбасс ҷангида буд ва дар бораи ҷанги Русия дар Украина гузориш медод. Расонаҳои Украина Татарскийро мубаллиғи Кремл меномиданд. Ба гузориши расонаҳои Русия, дар шаби эҷодии Татарский дар Петербург наздик ба 100 кас иштирок дошт.
Кумитаи тафтишотии Русия эълон кард, ки таҳқиқотро дар бораи таркиш оғоз кардааст. Додситони Санкт-Петербург ҳам аз оғози таҳқиқот дар бораи ин таркиш хабар дод.
Мария Захарова, сухангӯи Вазорати корҳои хориҷии Русия, таркишро маҳкум кард ва иддао намуд, ки блогнависоне ба монанди Татарский "мудофеони ҳақиқат" ҳастанд.
Як мақоми дастнишондаи Русия дар Донбасс бидуни онки далел ва санаде пешниҳод кунад, Украинаро ба даст доштан дар ҳодиса муттаҳам кард. Денис Пушинин гуфт, "ӯ (Татарский) ба таври фоҷеавӣ кушта шуд. Террористҳо наметавонанд ғайр аз ин анҷом диҳанд".
Михаил Подоляк, мушовири раиси ҷумҳури Украина, аз "терроризми дохилӣ" дар Русия сухан гуфт ва дар паёме дар Твиттер навишт, "тортанакҳо дар кӯза якдигарро мехӯранд".
Татарский, ки номи аслии ӯ Максим Фомин буд, дар "Телеграм" беш аз 560 ҳазор пайрав дошта, яке аз таъсиргузортарин блогерҳои низомии Русия буд ва аз ҷанги ин кишвар дар Украина пуштибонӣ мекард. Ӯ аз оғози ҳамлаи Русия ба Украина бо пешниҳоди таҳлилҳояш дар бораи ин ҷанг, тавсияҳоеро ба вижа ба касоне, ки ба ҷабҳа басеҷ шуда буданд, ироа мекард.
Аз замони оғози ҷанги Украина, сӯхтору таркишҳои гуногун дар дохили Русия рух додааст, ки ҳанӯз пайванди онҳо бо ин ҷанг маълум нест. Агар ҳадафи бамбгузорӣ фақат блогнависи низомӣ бошад, ин дувумин террори муртабит ба ҷанг дар хоки Русия хоҳад буд.
Ниҳодҳои амниятии Русия тобистони гузашта хадамоти кашфи Украинаро муттаҳам карданд, ки Даря Дугин, духтари Александр Дугин, файласуфи наздик ба Путинро дар таркиши як мошин куштааст. Украина даст доштанашро дар таркиш рад кард.
"Шаҳр дигар амн нест, вазъ бадтар мешавад" ВИДЕО
Зиндагии сокинони Часов Яр зери садои тир мегузарад. Ин шаҳр дар 10-километрии ғарби Бахмут ҷойгир аст. Макони задухӯрди нерӯҳои Русия ва Украина. Пеш аз ҳамлаи Русия дар ин ҷо тақрибан 14 ҳазор кас мезист, ҳоло бисёр кам монда.
Наталя, яке аз сокинони Часов Яр нафақаашро интизор аст. “Пештар Вазъият чандон бад набуд. Ҳоло тамоман ҳезум намонд. Мо дар фикри рафтан ҳастем,” – мегӯяд ӯ.
Дар шаҳри Краматорск, воқеъ дар ғарби Бахмут, низ вазъ беҳтар нест. Барқу алоқа дастрас аст ва мағозаҳо кор мекунанд, аммо тирпаронӣ ҳам ҷой дорад.
Лилия, сокини Краматорск, гуфт, “чанд шаб пеш моро шаш бор соати 3-и шаб ва ду бор соати 4-и субҳ тирборон карданд.”
Ихтиёриёни маҳаллӣ аз созмони “Фариштаҳои наҷот” барои кӯчондани мардум аз Краматорск ба ғарби Украина мусофирбар овардаанд. Евгений Павенко мегӯяд, ҳашт созмони дигари ғайритиҷоратӣ низ бо ҷамъоварии хайрия аз саросари ҷаҳон барои берун бурдани сокинон ёрӣ медиҳанд.
Павенко гуфт, “аз ҳама ҷо кумак меояд. Хешовандонам дар Амрико низ ба ман дасти ёрӣ дароз карданд. Бо ин пул мо барои паноҳҷӯён телефону пойафзол ва хӯрок мехарем.”
Ҷияни Евгений, Алина Павенко-Кириченко, замоне бо волидонаш ба Амрико кӯчид, ки ҳашт сол дошт. Вақте Русия ба Украина ҳамла кард, ба ҷамъоварии пул ва хайрия барои мардуми Краматорск оғоз намуд.
Алина мегӯяд, “оилаҳо дар Амрико пайваста мегуфтанд, ки бояд онҷоро тарк кунанд. Дар ҷавоб мегуфтанд, ба ҳеч куҷо намераванд. Фикр кардем, ки ҳама чиз хуб аст ва онҳо мехоҳанд, ба дигарон мадад расонанд, вале ҳоло худашон ба дастгирии мо ниёз доранд.”
Анна ба умеди кӯчонда шудан ба макони амн бо фарзандонаш ба Краматорск омадааст. “Шаҳр дигар бехатар нест, рӯз аз рӯз бадтар мешавад. Хонаи мо аз мушак каме зарар дид. Ҳаво сард аст, газ нест ва хӯрокро мебояд дар берун ва дар алов пухт,” – мегӯяд ӯ.
Автобусе, ки аз ҷониби ихтиёриён ташкил шудааст, сокинонро аз Краматорск ва шаҳрҳои гирду атрофи он ба Днепр ва Киев мебарад. Онҳо умед доранд, ки дар макони нав сарпаноҳ ёфта, зиндагии амну ороме хоҳанд дошт.
Видеоро дар инҷо бинед:
Набарди сахт барои Бахмут. Украина ва Русия аз "вазъи мушкил" гуфтанд
Фармондеҳони Украина ва Русия вазъро дар Бахмут “мушкил” номиданд. Ҷанги ду тараф барои зери назорат гирифтани ин шаҳр дар вилояти шарқии Донетск ҳафтаҳо боз ҷараён дорад.
Нерӯҳои Украина рӯзи 13-уми март гуфтанд, дар 24 соати гузашта чанд мавҷи ҳамлаҳои Русияро дар Бахмут ва атрофи он зада баргардонданд.
Ситоди кулли нерӯҳои мусаллаҳи Украина дар гузорише гуфт, “рӯзи гузашта нерӯҳои мо 102 ҳамлаи душманро зада баргардонд.”
Бино ба ин гузориш, бо вуҷуди “талафоти қобили мулоҳиза” нерӯҳои Русия ба ҳамлаи пайиҳами худ идома медиҳанд.
Ситоди кулли артиши Украина мегӯяд, дар чанд минтақаи дигари атрофи Бахмут – Лиман, Авдиевка, Марйинка ва Шахтёрск – даргириҳои сахт идома дорад.
Ҷудо аз ин, фармондеҳи нерӯҳои заминии Украина генерал Александр Сирский рӯзи 13-уми март гуфт, “вазъият дар атрофи Бахмут мушкил мемонад”.
Сирский дар паёме дар Telegram навишт, нерӯҳои украинӣ дар Бахмут ба ҳамлаҳои пайвастаи зархаридони ширкати хусусии “Вагнер”-и Русия, ки борҳо кӯшиши расидан ба маркази шаҳрро доштанд, дучор шудаанд. “Кӯшишҳои душман барои забти шаҳр бо тӯпу тонкҳо рафъ карда мешаванд,” -- гуфт Сирский.
ТАСС, хабаргузории давлатии Русия, рӯзи 12-уми март аз қавли Евгений Пригожин, раиси созмони низомии "Вагнер", навишт, артиши Украина ба Бахмут “захираҳои зиёд” мефиристад.
“Вазъият дар Бахмут душвор аст, бисёр душвор... Ҳар қадаре, ки ба маркази шаҳр наздик шавем, ҳамон андоза шиддати ҷанг меафзояд,” – афзудааст ӯ.
Иддаои ҳарду ҷонибро мустақилона тасдиқ кардан имкон надорад, аммо таҳлилгарони низомӣ мегӯянд, ҳам Русия ва ҳам Украина талафоти зиёд додаанд.
Вазорати дифои Бритониё рӯзи 13-уми март гуфт, Пригожин, ки дар ҷанг аз нерӯи маҳбусон истифода мекард, ба далели “бигӯ-магӯ” бо Вазорати дифои Русия, эҳтимол аз ҷалби зиндониён маҳрум шудааст.
Дар гузориши истихбороти низомии Бритониё гуфта мешавад, “агар ин вазъ идома кунад, Пригожин эҳтимол маҷбур мешавад, миқёс ва ё шиддати амалиёти “Вагнер”-ро дар Украина коҳиш бидиҳад.” Дар гузориш омадааст, тибқи тахминҳои ҷониби Бритониё, “тақрибан нисфи маҳбусоне, ки “Вагнер” дар Украина ҷойгир карда буд, эҳтимол кушта шудаанд.”
То кунун ҷасади беш аз даҳ зиндонии тоҷикро, ки низ дар Русия зиндонӣ, вале дар Украина кушта шудаанд, ба ватан оварданд. Қабри як нафари онҳоро дар яке аз оромгоҳҳои Маскав ёфтанд.
Артиши Украина гуфт, 1090 сарбози дигари Русияро куштааст
Артиши Украина рӯзи 12-уми март иддао кард, ки ҷониби Русия дар 24 соати гузашта 1090 сарбози худро аз даст дод.
Набарди ду тараф барои зери назорат гирифтани шаҳри Бахмут идома дорад.
Ситоди кулли нерӯҳои Украина рӯзи якшанбе дар изҳороте гуфт, ҳашт тонки Русияро низ нобуд карданд.
Радиои Озодӣ наметавонад, мустақилона рақамҳоро тасдиқ кунад, аммо истихбороти низомии Бритониё ва таҳлилгарони ғарбӣ муътақиданд, ки ҷониби Русия дар талоши муҳосира ва ишғоли Бахмут талафоти зиёд дод.
Артиши Украина рӯзи 12-уми март ҳушдор дод, ки эҳтимоли зарбаҳои мушакӣ дар саросари кишвар "баланд" мемонад.
Дар он гуфта шудааст, ки бар асари тирборони нерӯҳои Русия ба як иншооти ғайринизомӣ дар Херсон ду кас кушта шуд ва се нафари дигар захмӣ гардид.
Аз он пеш раиси маъмурияти Херсон Александр Прокудин гуфт, ки рӯзи 11-уми март бар асари бомбаборони Русия се нафар ҷон бохт.
Mediazona, як расонаи мустақил ва зидди Путин, рӯзи 11-уми март гуфт, тибқи ҳисобҳои он, дар ду ҳафтаи охир 1638 сарбози Русия ва зархаридони “Вагнер” дар Украина кушта шудаанд.
Аҳволи Ню-Йорк дар Донбасси Украина бад шудааст. ВИДЕО
Сокинони Ню Йорк, як шаҳре дар Донбаси Украина, ки дар пайи ҳамлаҳои Русия хароб шудааст, зиндагии сахте доранд. Ин шаҳр пештар Новогород ном дошт, вале ду сол пеш сокинон барои ҷалби таваҷҷӯҳ ва дарёфти кӯмак аз Ғарб онро Ню-Йорк ном гузоштанд.
Бо ивази ном ҳам ин шаҳр натавонист мисли шаҳри ҳамноми худ дар Амрико пешрафт кунад. Сармояи иловагӣ ва сайёҳон ба Ню Йорки Донбас наомаданд ва ҷанги идомадор дар он сокинонашро ноумеду сарсон кардааст. Ҳоло чанд сокини боқимондаи Ню Йорк гузаштаи даврони шӯравии худро бо муҳаббат ёд мекунанд.
Аз болои Шаҳри Ню Йорк воқеъ дар шарқи Украина пайваста мушакҳо парвоз мекунанд. Ню Йорк дар қалби Донбасс ҷойгир аст ва ду сол пеш номаш Новогород буд.
Тобистони соли 2021 ҳама чӣ тағйир кард, замоне ки сокинони Новогород барои ҷалби кӯмак ва пул аз Ғарб номи шаҳрро, ки пеш аз Шӯравӣ гузошта шуда буд, ба Ню -Йорк иваз намуданд.
Инна Николаевна, сокини Ню-Йорк аз он рӯзҳо ёд оварда мегӯяд: “Он вақт мо дар бораи сармоягузорӣ ва омадани сайёҳон ба ин ҷо фикр мекардем, аммо чизе тағйир накард, ҷуз он ки ҷанг сар шуд. Осорхонаро сохта, таъмир карданд, вале он ҳоло хароб аст. Сайёҳон ҳам наомаданд. Ню Йорк ба мо комилан чизе надод."
Николаевна яке аз онҳоест, ки бо вуҷуди ҷангу ҷуш дар Нью-Йорк монд. Мисли ӯ дар ин ҷо ҳоло 2000 нафар мондаанд. Замони Шӯравӣ Ню Йорк, як шаҳри маъмулии саноатӣ буд, ки дар он корхонаи зудрушдёбандаи кимиёвӣ фаъол буданд. Аммо пас аз суқути Шӯравӣ кор печидатар шуд. Ҷанги Русия дар Украина, яке аз фоҷиаҳои зиёде аст, ки дар ин даҳсолаҳои охир сокинони ин шаҳр шоҳид ва то ҷое ноумед шудаанд.
"Умедвориҳои мо, ки чизе ба сӯйи беҳтар тағйир мекунад, 30 сол пеш аз байн рафт. Тақрибан 30 сол пеш умед барбод рафт. Ва росташро гӯям, ин ном барои мо аҳмият надорад." – гуфт, Юрий, яке аз дигар сокинони Ню Йорки Донбас.
Ӯ бо се фарзанд ва ҳамсараш Галина дар анбори картошка зиндагӣ мекунад. Ду моҳ пеш дар ҳавлии онҳо бомба афтод ва дару тирезаву қисме аз боми хонаашонро вайрон кард. Онҳо маҷбур шуданд ба анбор бикӯчанд.
Баръакси шавҳараш, Галина умедвор буд, ки тағйири ном сарнавишти сокинони шаҳрро дигар мекунад. "Агар сулҳу оромӣ, мебуд шояд чизе иваз мешуд. Аммо ҳол кӣ дар ин бора фикр мекунад.” – мегӯяд, Галина.
Ба гуфтаи вай бомбҳо, як ҷузъе аз зиндагии онҳо шудаву сокинони Ню-Йорки Украина хоб надоранд. Инна Николаевнаи 55 сола, ки аз таркиш дар канори дигари шаҳр як қад парид ҳоло кӯшиш мекунад, бо дору аз азоби бехобӣ халос шавад. "Гарчанде ки доруи хоб мехӯред, аммо вақте шабонгаҳ тирпарронӣ шурӯъ мешавад, чизе дигар кӯмак намекунад.”- афзуд ӯ.
Николаева бо ҳавас аз замоне ёд меорад, ки байни Русия ва Украина танҳо як хатти расмии марз буду халос. Мисли бисёре аз сокинони Ню-Йорки Донетск, вай мехоҳад ба замони шӯравӣ баргардад. Ба гуфтаи ӯ номи шаҳр ҳеҷ гоҳ барояш муҳим набуд.
Гуфтугӯ