Худи амири ба истилоҳ шармсоршуда Муҳаммад бин Рашид ал-Мактум бо шеър посух дода, иддао кардааст, ки ҳамсараш бо як афсари собиқи бритониёӣ робитаи ошиқона дошт ва ӯ инро фош карда, акнун ба додгоҳи Лондон шикоят бурдааст.

Қарор аст 31 июл дар Лондон мурофиаи аввали додгоҳӣ баргузор шавад. Қиссае, ки ҷузъиёти моҷароҳои дарднок ва дар бархе ҳолатҳо хеле маҳрамонаро фош мекунад, арзиши сужаи як филми бадеии хуберо дорад, вале дар асл аллакай боиси эҷоди ихтилофу танишҳо дар робитаҳои чандин давлат шудааст. Ба баҳси мазкур созмонҳои байналмилалии ҳомии ҳуқуқи инсон ҷалб шуда, мавзӯи ҳуқуқи зан дар ҷомеаи арабро ҳам бори дигар матраҳ намуд.

Зиндагии афсонавӣ дар қасрҳо

То сар задани моҷарои ахир зиндагии Ҳаё бинти Ҳусейн як афсонаро мемонд: ӯ хоҳари шоҳи Урдун Абдулло буда, 10 апрели соли 2004 ҳамсари муовини президент, нахуствазири Имороти Муттаҳидаи Араб ва шаҳрдори Дубай шайх Муҳаммад ибн Рашид Ал-Мактум шуд. Аз миёни шаш ҳамсари қонунии шайх, Ҳаё бештар аз дигарон дар мазҳари ом пайдо мешуд ва хеле шинохташуда буд.

Дар бисёр маъракаву маросимҳои расмии сатҳи минтақаву байналмилалӣ бештар аз дигарон аксар вақт маҳз Ҳаё ҳамсарашро ҳамроҳӣ мекард ва дар маросими истиқболи меҳмонҳои хориҷӣ ва раҳбарони кишварҳои мухталиф баробар бо ҳамсараш аз минбар сухан меронд. Барои як ҳамсари давлатмарде аз Халиҷи Форс ин ҳолат ҳамеша ғайримаъмулӣ қабул мешуд. Агар дар маъракаҳои дохили Имороти Муттаҳидаи Араб шоҳдухтар Ҳаё бо сарулибоси нисбатан хоксору сарпӯшида ҳозир мешуд, дар сафарҳои хориҷӣ мисли ҳама дигар бонувони сарватманду маъруфи ғарбӣ либосҳои беҳтарини аврупоиро ба бар мекард. Ҳаё ҳамеша ба сӯҳбат бо журналистон ва аксгирӣ омода буд.

Шоҳдухтар мактаби ибтидоиро дар Урдун хатм карда, таҳсили миёнаву олиро дар Бритониё гирифтааст. Ӯ инчунин дар мактаб-интернати духтаронаи Бадминтон таҳсил кардааст, ки замоне дар он нахуствазири собиқи Ҳинд Индира Гандӣ ҳам таҳсил карда буд. Ӯ дорандаи дипломи бакалавр дар риштаи фалсафа, сиёсат ва иқтисоди коллеҷи Ҳилдаи муқаддаси донишгоҳи Оксфорд буда, ба англиву фаронсавӣ сӯҳбат мекунад ва чаҳор забони хориҷии дигар, аз ҷумла русиро мефаҳмад.

Ҳаё бинти Ҳусейн аспдавониро дӯст медошт ва дар 13-солагӣ кишвари худро дар як мусобиқаи байналмилалӣ намояндагӣ кардааст. Соли 1992 ӯ дар бозиҳои арабии аспдавонӣ барандаи нишони биринҷӣ ва танҳо зане шуд, ки дар тамоми таърихи ин бозиҳо ба чунин муваффақият ноил гаштааст.

Соли 2000-ум маҳз ӯ парчамбардори ҳайати варзишгарони Урдун дар бозиҳои олимпии Австралия шуд ва дар бахши ё аспдавонӣ ҳам иштирок кард. Соли 2002-юм аввалин зани арабе буд, ки дар Ҷоми ҷаҳонии аспдавонӣ дар шаҳри Ҳереси Испания иштирок кард. Соли 2005 ӯро ба мақоми президенти Федератсияи байналмилалии аспдвонӣ ва узви Кумитаи байналмилалии олимпӣ интихоб карданд.

Вале муддате пеш ин зан маъруфияти дигаре касб кард: ӯ намунаи барҷастаи хонаводаҳои шоҳии арабӣ шуд, ки гуфт, фишору хушунатро таҳаммул намекунад ва оилаашро тарк кард. То ӯ чандин зане аз хонаводаҳои салтанатӣ, ки маъмулан нақши ҳамсару духтарони безабону мазлумро бозӣ мекунанд, талош карданд хонаҳои худро тарк карда, дар кишварҳои пешрафтаи Аврупову Ғарб зиндагӣ ихтиёр кунанд.

Бонувони гурезпо

Шоҳдухтар Ҳаё зани сеюм аз хонаводаи ҳокими Дубай шуд, ки талош кард, аз хона фирор кунад ва то ҳол танҳо ба ӯ муяссар шуд, ки воқеан ҳам дар хориҷа сарпаноҳ биёбад. Фарзандонаш Заидаи 7 ва Ал-Ҷалилаи 11-соларо ҳам бо худ бурд. Ҳаё аз моҳи феврал дар мазҳари ом пайдо нашуда буд ва ахиран дар Олмон аз худ дарак дод.

Ӯ аз мақомоти ин кишвар хост, ки барояш ҳақи паноҳандагӣ бидиҳанд ва ҳам ба додгоҳ муроҷиат кард, ки ӯро бо ҳамсараш ҷудо кунанд. Баъдан маълум шуд, ки ӯ дар Лондон дар хонаи боҳашаматаш зиндагӣ мекунад, ки 107 миллион доллар арзиш дорад. Ҳамроҳ бо худ шоҳдухтар 39 миллион доллар пули нақд гирифтааст.

Матбуоти ғарбӣ навишт, ки Ҳаё бинобар таҳдид ба ҷонаш, аз Иморот фирор кард. Баъди ба додгоҳи олии Лондон ворид шудани аризаи ҳамсараш дар бораи талоқ, ӯ ҳам ба ин додгоҳ шикояти ҷавобӣ бурд.

Фирори ҳамсари нахуствазир боиси тунд шудани робитаҳои дипломатии миёни Имороти Муттаҳидаи Араб аз як тараф ва Бритониёву Олмон аз тарафи дигар шуд. Бар асоси бархе хабарҳо, ҳамсари 69-солаи ӯ Муҳаммад ибн Рашид ал-Мактум ба мақомот дар Берлину Лондон муроҷиат карда, талаб намудааст, ки ҳамсар ва ду фарзандашро бозпас бидиҳанд. Вале ҳар дафъа посухи рад гирифтааст. Бародари ӯ шоҳи Урдун Абдулло ҳам дар як ҳолати баде қарор гирифт.

Нахуствазир, шаҳрдор, шоир, ислоҳотхоҳ

Шайх Муҳаммад, шавҳари Ҳаёро дар Ғарб ба унвони нафаре арзёбӣ мекарданд, ки ҷонибдори ислоҳот ва тағйирот аст. Дороиҳои шахсии ӯ 12 миллиард доллар арзёбӣ мешавад. Худи Ал-Мактум дар навсозии симои шаҳри Дубай ва табдили он ба як пойтахте дар сатҳи ҷаҳонӣ иштирок кардааст. Масалан, ӯ яке аз муассисони ширкати ҳавоии Emirates ва ҳам бунёди Бурҷи Халифа мебошад.

Барои ҷомеа ва матбуот умқи баҳси миёни ҳамсарон чандон маълум нест, танҳо чанд фарзияе вуҷуд дорад, ки ба решаҳои моҷаро ишора мекунад. Масалан, нашрияи бритониёии Sun менависад, шайх Муҳаммад ҳанӯз дар Лондон ба вуҷуди муносибатҳои маҳрамонаи ҳамсараш бо як муҳофизи ҷавон ва собиқ афсари нерӯҳои вижаи артиши Бритониё шубҳа кардааст.

Гӯё шоҳдухтар аз муддатҳо ба ин ҷавон тӯҳфаҳои гарон тақдим карда, бо ин кораш мавриди шубҳаи ҳамсар шудааст. Баъдан, гӯё як дафъа ӯ ба манзилаш бидуни огаҳӣ омада, ин ду нафарро дар ҳолати бисёр машкук дарёфтааст. Шайх гуфтааст, ки рафтори ҳамсараш ӯро таконзада кард, вале ӯ танҳо бо забон аз ӯ хостааст, ки ба Иморот баргардад. Шоҳдухтар гуфтааст, ки гапи ӯро намегирад.

Моҳи июн як дӯсти наздики шайх дар шабакаҳои иҷтимоӣ шеъреро нашр кард, ки зоҳиран ба қалами ҳамсари Ҳаё тааллуқ дорад ва ба таври ғайримустақим "хиёнат ва дурӯғи ҳамсар"-ро фош мекунад. Тарҷумаи таҳтуллафзии матни шеър чунин аст:

“Хатоҳое ҳаст, ки хиёнат ном дорад,

Ту ҳама марзҳоро убур кардӣ.

Ту эътимоди маро аз даст додӣ.

Дарди ман бозии туро фош мекунад.

Агар ҳам ҷаҳон дурӯғи туро бидонад, вақти он гузаштааст.

Барои ман дигар фарқе надорад, ки мову ту кӣ будем.

Ман шаҳодати гуноҳеро, ки

Ту кардӣ, дорам.

Шояд ту банди аспатро раҳо кардӣ.

Вале хатои хеле калон ин аст, ки ту дурӯғ гуфтӣ.

Рафтори ту таҳқиромез аст.

Вале бештар аз ҳама ту худатро таҳқир кардӣ.

Дигар барои ту ҷое дар канори ман нест.

Бо оне бирав, ки бо ӯ хушгузаронӣ кардӣ.

Бигузор зару зеварат кӯмак кунад,

Барои ман мурдаву зиндаи ту дигар фарқ надорад."

Шайх Муҳаммад дар ҷаҳони араб бо шеърҳояш ҳам ном баровардааст. Ӯ бисёр вақт ба маъракаҳои муҳими сиёсиву иҷтимоии Ховари Миёна бо пораҳои шеъраш таваҷҷӯҳ зоҳир мекунад.

Вале шеъре, ки тарҷумаашро нашр кардем, дар ҷаҳони араб бо вокунишҳои баҳсбарангез рӯбарӯ шуд: фош кардани ҷузъиёти баҳси ахлоқӣ бо ҳамсаре, ки бо ӯ дар остонаи талоқ қарор дорад ва ҳам ишора ба он ки ҳамсараш як маъшуқе доштааст, барои як марди араб ҳадди аққал ғайримаъмулист. Вале аз назари онҳое, ки зиндагиномаи шайхи Дубайро медонанд, заминаҳое барои шубҳа кардан ба самимияти ӯву шеър ва иддаоҳояш вуҷуд дорад.

Моҷарои Латифа, духтари ҳоким

Шоҳдухтар Ҳаё аввалин нафаре нест, ки аз хонаводаи шайх фирор мекунад. Феврали соли 2018 Латифа - яке аз духтарони шайх аз хонуми алҷазоирияш талош кард, аз қаср фирор кунад. Ӯро нерӯҳои вижаи Имороти Муттаҳидаи Араб савори киштие дар соҳилҳои Ҳинд боздошт карданд ва маҷбур ба хонааш оварданд. Ҷузъиёти ин қисса ҳам метавонист пинҳон монад, вале ба интернет як видеое роҳ ёфт, ки дар он Латифа дар бораи "зиндони тиллоии худ" нақл кард. Ӯ гуфт, ки ҳеҷ интихобе надорад ва дар хона ҳам мавриди хушунат аст ва сабабгори ин ҳама падараш мебошад.

Созмони байналмилалии Human Rights Watch чандин бор талош кард, ки аз сарнавишти Латифа иттилоъ бигирад, вале ин ҳама бенатиҷа буд.

Ҳаё бинт ал-Ҳусайн ба иловаи ҳама мақомҳои дигараш сафири ҳусни нияти СММ мебошад. Декабри соли гузашта дар пасманзари сарнавишти норӯшани шоҳдухтар Латифа, Ҳаё дӯсти наздики худ ва собиқ президенти Ирландия Мерӣ Робинсонро ба Дубай даъват кард ва мулоқоти ӯву Латифаро фароҳам овард.

Ин замоне буд, ки давоми чандин моҳ дар бораи сарнавишти Латифа ҳеҷ иттилое набуд ва дар сатҳи ҷомеаи ҷаҳонӣ аз амният ва саломатии ӯ изҳори нигаронӣ шуд. Чанде баъд Робинсон аксҳои худ ва Латифаро чоп кард ва Латифа дар ин аксҳо дар ҳолати ҳайрону ғамзада намудор гашт. Ин кори собиқ президени Ирландия ва ҳам шоҳдухтар Ҳаё мавриди интиқод шуд ва онҳоро дар як рекламаи сиёсӣ айбдор карданд.

Дар як мусоҳибаи охирини нашршудааш дар таърихи 5 январ Ҳаё гуфтааст, ки агар тасдиқ шавад, ки шавҳараш Муҳаммад бо духтараш Латифа муносибати баде раво дидааст, аз ҳимояти ӯ даст мекашад.

Баъди ин худи ӯ ҳам дигар дар мазҳари ом пайдо нашуд. Бори аввал дар ҳаёташ ӯ дар ҷашни ҷаҳонии асптозии Royal Ascot, ки дар Бритониё барпо мешавад, ширкат накард. Худи шайх Муҳаммад дар ин маърака ҳозир шуд ва бо маликаи Бритониё Елизавета ҳам акс гирифт. Шеъри ӯ дар бораи гӯё хиёнат кардани ҳамсараш ҳам дар рӯзи охири сабқат чоп шуд.

Як ходими қасри Дубай, ки ба Латифа наздик аст ва барои фирори Ҳаё ҳам кӯмакҳо кардааст, ба таври махфӣ ба матбуоти ғарбӣ гуфтааст, ки фирори зани шаҳрдори Дубай бо ҳадафи наҷоти кӯдакон аз дасти падар ва шавҳари золим сурат гирифт.

Боз як қазияи фирори бону

Хабарнигорон инчунин қиссаи як духтари дигари шайх Муҳаммадро ёдовар мешаванд, ки соли 2000-ум рух додааст. Духтараш Шамс ал-Мактум зӯран аз қасри оилавии онҳо дар минтақаи Сурреи Ҷануби Бритониё рабуда ва ба ватан оварда шуд. Вакили дифои ҳомии ҳуқуқи Шамс ва ҳам Латифа, ки аз ҳуқуқи инсонии онҳо ҳимоят мекунад, як сол аст, ки талош дорад дар додгоҳи Бритониё муҳокимаи қазияи ҳаққи бозгашти Шамс ба Бритониё ва маҷбур кардани Дубай барои иҷрои ин талабро ба баррасӣ гузорад. Ба гуфтаи ӯ, ҳар парвандаи судие, ки шоҳдухтар Ҳаё дар додгоҳи Лондон роҳандозӣ мекунад, метавонад дар ниҳоят ба Шамс ва Латифа ҳам ёрӣ кунеад. Ӯ гуфт, ки шоҳдухтар Ҳаё бояд дар бораи як падари хатарнок будани шавҳараш дар додгоҳ ошкоро баёнот диҳад.

Фирори пурмоҷарои Ҳаё ба обрӯи Дубай ва кулли Имороти Муттаҳидаи Араб зарба мезанад, чун ин кишвар ба унвони нуқтаи муҳими ҷалби тиҷорати байналмилалӣ ба ҳисоб меравад. Вале ин кишвар солҳои охир бештар аз он ҷиҳат мавриди таваҷҷӯҳи ҷомеаи байналмилалӣ қарор гирифт, ки дар он, ба фарқ аз дигар салтанатҳои нафтии Халиҷи Форс қонунҳои манъкунандаи зӯровариву хушунат нисбати зан аслан вуҷуд надорад. Масалан, дар Арабистони Саудӣ, Қатар, Уммон, Кувайт ва Баҳрайн қонунҳои сахти муҷозоткунандаи мардон барои зӯроварӣ нисбати занон амал мекунанд.

Дархости зан барои талоқ ва ҳам шикоят аз хушунат дар додгоҳ ҳамчун асос гирифта намешавад. Кӯдакон баъди талоқи волидон ба тарбияи падар мегузаранд ва зани ҷудошуда то замони ба балоғат расидани фарзандон ҳаққи тарбияи онҳоро дораду халос. Агар шавҳар кард, аз ин ҳақ маҳрум мешавад.

Ҳоло агар шоҳдухтар Ҳаё, ки дар хиёнат ба шавҳар ва хиёнат гунаҳгор шудааст, бихоҳад, ки дар Дубай додхоҳӣ кунад, ҳеҷ шонсе барои дар дасти худ нигоҳ доштани кӯдаконро надорад.

Агар ба Урдун бармегашт, ба эҳтимоли ғолиб бародараш шоҳи Урдун ҳам зери фишори Имороти Муттаҳидаи Араб ва дигар кишварҳои арабӣ ӯро дубора ба Дубай мефиристод.

Чанд рӯз пеш чанд зани дигар аз хонаводаҳои сарватманду маъруфи Иморот ба унвонии додгоҳи Лондон номаҳои видеоӣ фиристода дар бораи вазъи бадашон дар хонаҳои шавҳарони зӯргӯ шикоят кардаанд.

Александр ГОСТЕВ

Асли матлаб дар торнамои Радио Свобода

Муфаттишон дар ноҳияи Қубодиён бемории равонӣ доштани Юлдуз Бозороваро рад мекунанд. Ба гуфтаи онҳо, барои анҷоми таҳқиқи пурраи қазия ва муайян кардани сабабҳои ин ҳодиса ду моҳ вақт лозим аст.

Умедҷон Ҳомидов, шавҳари Юлдуз Бозорова, гуфт, ҳамсараш мушкили равонӣ дошт ва табобат мегирифт: “Ҳамсарам ҷин дошт, бемор буд. Табобат мекардем, дуохонӣ мекардам. Як соли пеш аз хона баромада рафта буд, ба хонаи аммаам, ба кӯчаи дигар. Гоҳе кӯдакҳоро мезад, фикр мекардам, ҳамаи модарҳо кӯдакҳоро мезананд. Намедонам, чаро ӯ кӯдакҳоро бо корд захмӣ кард. Аз рӯзи ҳодиса намедонам, чӣ ҳол дорад, ӯро дигар надидаам.”

Дар деҳоти Тоҷикистон, ки муроҷиат ба равоншинос роиҷ нест, барои рафъи ихтилол ва мушкилоти хуруҷкардаи равонӣ ба назди муллоҳову рӯҳониён мераванд, то бо “дуохонӣ бемориро рафъ кунанд.”

Мусулмонқул Бозоров, падари Юлдуз, низ бемории рӯҳии духтарашро тасдиқ карда гуфт, ки ӯро назди равоншиносон мебурданд: “Духтарам бемории рӯҳӣ дошт, мо ба назди духтур бурда будем, метавонанд духтурҳо гап зананд. Ҳайронам, ки чӣ мешавад?”

Ба иттилои мақомоти интизомӣ, нисбат ба Юлдуз Бозорова бар асоси моддаи 104, қисми 2-и Кодекси ҷиноятии Тоҷикистон — куштор бо бераҳмии махсус парвандаи ҷиноӣ боз шудааст. Ин модда ҷазои аз 15 то 25 соли зиндонро пешбинӣ мекунад.

Мақомоти тафтишот гуфтанд, ки барои муайян кардани сабабҳои дақиқи ин ҳодиса ва ҳолати равонии зан ҳудуди 60 рӯз вақт лозим аст, вале натиҷаҳои пешакӣ бемории равонии Юлдуз Бозороваро тасдиқ намекунад.

Модари ҷавон рӯзи 21-уми июн Муҳаммадҷони 5-сола, Исои 4-сола ва Ҳадичаи шашмоҳаро чанд кордӣ задааст. Ҳадичаи шашмоҳа, ки аз се ҷои баданаш захм бардоштааст, рӯзи 5-уми июл дар шифохонаи ноҳияи Шаҳритус ҷон дод. Ӯ аз қафаси сина, даст ва китфаш захмҳои корд бардошта буд. Ду фарзанди дигараш низ захмӣ шудаанд ва баъд аз муолиҷа ба наздиконашон баргардонида шуданд. Айни ҳол, Юлдуз Бозорова дар боздошт қарор дорад ва тафтишот идома дорад.

Дар Тоҷикистон дар гузашта қасди ҷони фарзанд кардани модарон мушоҳида шудааст, аммо ҳангоми талоши худкушии модар. Тозатарин намуна, фоҷиа дар ноҳияи Фархор аст, ки онҷо Мадина Ҳалимова модари 27-сола шаби 29 ба 30 июн чаҳор фарзанд ва худашро зоҳиран бо қасди худкушӣ ба рӯдхонаи Яхсу андохт. Чаҳор фарзандаш ҷон додаанд, вале худаш зинда монд. Соли 2021 Шаҳло Шарифоваи 31-сола аз ноҳияи Панҷакент аввал се кӯдакаш -- Муҳаммадҷони 6-сола, Шаҳнозаи 4-сола ва Аминаи 8-моҳаро ба дор овехта кушт ва сипас худашро.

Соли 2016 Зӯҳро Маҳмуродоваи 25-сола аз Норак худ ва чаҳор фарзандашро ба дарёи Вахш андохт, ки дар натиҷа ҳама ба ҳалокат расиданд. Дар ноҳияи Вахш ҳам як модари ҷавон ҳамроҳ бо се тифли хурдсолаш кӯшиши худкушӣ карда, боиси ҳалокати се кӯдакаш шуд. Ба гуфтаи мақомот сабаби аксари ин фоҷиаҳо хушунати хонаводагӣ будааст.

Яке аз кормандони кумита дар ноҳияи Фархор ба Радиои Озодӣ гуфт, ки ҷасади Ёсамин Абдуллохонзодаи 2-сола, фарзанди Мадина Ҳалимоваро рӯзи 6 июл ва баъди шаш рӯзи ҷустуҷӯ аз дарёи Панҷ пайдо кардаанд. Ҷустуҷӯи хоҳари калонии ӯ Латофат Абдуллохонзодаи 5-сола ҳанӯз идома дорад.

Мусоҳиби Радиои Озодӣ афзуд: “Дирӯз ҷасади духтари дигарашро пайдо кардем ва онро ҳам дар дарёи Панҷ ва наздик ба Афғонистон. Ҳоло ҷасади духтари калониаш мондааст, ки кофтуковаш идома дорад.” Мадина Ҳалимова модари 27-солаи чаҳор тифли хурдсол, ки хурдӣ семоҳа ва бузургӣ 5-сола буд, шаби 29 ба 30 июн чаҳор фарзанд ва худашро зоҳиран бо қасди худкушӣ ба рӯдхонаи Яхсу андохтааст. Чаҳор фарзандаш ғарқ шуда ҷон додаанд, вале худаш зинда монд.

Дар ҳамон рӯзи аввал наҷотбахшон бо кумаки мардуми маҳал ҷасади Муҳаммад Шарифзодаи семоҳа ва Зайнаб Абдуллохонзодаи сесола пайдо карданд. Баъди фоҷиа ҳадсу гумон зиёд буд, шуд, ки Мадина Ҳалимова, гӯиё аз рашк ба ҳамсар ва ба сабаби ҷанҷолҳои хонаводагӣ ба чунин кор даст задааст, вале хонаводаи Қудратулло Шарифов, ҳамсари Мадина Ҳалимова дар суҳбати катбӣ бо Радиои Озодӣ фарзияи “баҳси хонаводагӣ ва доштани зани дуюм”-ро рад кард.

Онҳо гуфтанд, ки Мадина Ҳалимова мушкилоти равонӣ доштааст ва ӯро мунтазам барои “табобату дуохонӣ” мебурданд ва дар гузашта ҳам як бародараш даст ба худкушӣ зада будааст. Мақомоти интизомӣ то кунун ягон хабар ва ё шарҳи расмие дар бораи ин фоҷиа надодаанд ва парванда дар сатҳи вазорати умури дохилӣ ҳам таҳқиқ мешавад.

Дар Тоҷикистон дар гузашта талоши худкушии модар ва бо худ ба рӯдхона андохтани фарзандонашон мушоҳида шудааст. Соли 2021 Шаҳло Шарифоваи 31-сола аз ноҳияи Панҷакент аввал се кӯдакаш -- Муҳаммадҷони 6-сола, Шаҳнозаи 4-сола ва Аминаи 8-моҳаро ба дор овехта кушт ва сипас худашро.

Соли 2016 Зӯҳро Маҳмуродоваи 25-сола аз Норак худ ва чаҳор фарзандашро ба дарёи Вахш андохт, ки дар натиҷа ҳама ба ҳалокат расиданд. Дар ноҳияи Вахш ҳам як модари ҷавон ҳамроҳ бо се тифли хурдсолаш кӯшиши худкушӣ карда, боиси ҳалокати се кӯдакаш шуд. Ба гуфтаи мақомот сабаби аксари ин фоҷиаҳо хушунати хонаводагӣ будааст.

Вазорати корҳои дохилии Тоҷикистон ҷузъиёти тасодуфи маргбор дар роҳи Хуҷанд-Мастчоҳро эълон кард, ки дар натиҷаи он 7 нафар ҷон доданд. Ҳодиса 28-уми июн рух дода, дар бораи он аввал Радиои Озодӣ хабар дода буд.

Дар баёнияи расмии ВКД аз рӯзи 30-уми июн омадааст, дар пайи ин сонеҳа 7 нафар ба ҳалокат расида, 3 каси дигар захмӣ шудааст. Ду нафар аз қурбониён шаҳрвандони Узбекистон ва панҷ каси дигар аъзоёни як оила, аз шаҳри Истиқлоли Тоҷикистон ҳастанд. Яке аз ҳалокшудагон 8 ва дигарӣ 15-сола будааст.

Ба қавли вазорат, сабаби садама, ба ақиби мошини дигаре бархӯрдану аз роҳаш хориҷ шудани мошини Муҳаммадӣ Холбоев, шаҳрванди Узбекистон будааст. Дар ин ҳодиса, ки дар қаламрави ноҳияи Мастчоҳ рух дод, ду ноболиғи дигар яке 8 ва дигарӣ 15-сола захм бардошта, бемори бистарӣ шудаанд.

Ин фалокат дуввумин садамаи мудҳиши маргбор дар вилояти Суғд дар тӯли камтар аз як моҳ аст. Рӯзи 29-уми май дар як садамаи шабеҳи дигар дар ноҳияи Ҷаббор Расулов шаш нафар ҷон бохтанд. Дар Тоҷикистон солона садҳо нафар дар чунин садамаҳо ҷон медиҳанд ва садҳо каси дигар маъюби якумрӣ мешаванд. Беътиноӣ ба қоидаҳои ҳаракат, роҳҳои нимавайрон, суръати баланд аз сабабҳои асосии маргумир дар роҳҳои кишвар дониста мешавад.

Радиои Озодӣ баъзе тафсилоти тасодуфи маргбор дар роҳи Хуҷанд-Мастчоҳро ба даст овард. Пеш аз зуҳри 28-уми июн се мошин дар наздикии деҳаи Хамрободи ноҳияи Бобоҷон Ғафуров бо ҳам бархӯрданд. Ронандаи яке аз мошинҳо сокини Мастчоҳ, дигарӣ аз Хуҷанд ва севумӣ шаҳрванди Узбекистон будаанд.

Ба гуфтаи як манбаи огоҳ, дар пайи ин сонеҳа 7 нафар ба ҳалокат расид, ки ду нафарашон ноболиғ ҳастанд. Ин наврасон шаҳрвандони Узбекистон будаанд.

"Дар ин ҳодиса се нафар захмӣ шудааст, ки як нафарашон шаҳрванди Узбекистон ва ду тани дигари сокинони ноҳияи Мастчоҳ мебошанд. Таҳқиқи ҳодиса идома дорад,"-афзуд манбаи Радиои Озодӣ.

Мақомоти давлатӣ, аз ҷумла Вазорати корҳои дохилии Тоҷикистон расман ҳодисаро шарҳ надодаанд.

Дар як моҳи охир ин бори дувум аст, ки дар вилояти Суғд тасодуфҳои маргбор рух медиҳанд. Рузи 29-уми май дар воқеаи замсон дар ҳудуди ҷамоати Гулхонаи ноҳияи Ҷаббор Расулов шаш нафар ҷон бохтанд.

Дар Тоҷикистон солона садҳо нафар дар тасодуфҳои нақлиётӣ ҷон медиҳанду ва садҳо нафари дигар маъюби якумрӣ мешаванд. Бепарвоӣ, роҳҳои нимавайрон ва риоят накардани қоидаҳои ҳаракат дар роҳ ва суръати баланд аз сабабҳои асосии маргумир дар роҳҳои кишвар дониста мешавад.

Масъулони идораи оташнишонӣ дар Хуҷанд рӯзи 24-уми июн дар бораи оқибатҳои оташ гирифтани тарабхонаи “киштии Темурмалик” сӯҳбат карданд. Онҳо гуфтанд: “Ҳангоми сӯхтор 80 дарсади сохтмони киштӣ ба масоҳати умумии 400 метри мураббаъ сӯхта корношоям гардид."

Оташнишонҳо сабаби сӯхтаву нобуд шудани қисми зиёди тарабхонаро ба як масолеҳи зудоташгирандае бо номи “алюкобонд” рабт медиҳанд, ки дар сохтмони тарабхона аксаран аз он истифода кардаанд. Ин масолеҳ дар таркибаш пластик дорад ва аз ин рӯ зуд месӯхтааст. Оташнишонҳо мегӯянд, ба онҳо муяссар шуд, қисмате аз бинои ресторанро аз оташ эмин доранд. Ба гуфтаи онҳо, “як қисми ҳуҷраҳои ёрирасони киштии “Темурмалик” ба маблағи умумии 150 ҳазор сомонӣ эмин нигаҳ дошта шуд”. Таҳқиқи ҳодиса идома дошта, сабабу омилони ҳодиса ва зарари умумӣ муайян карда мешавад.

Тарабхонаи “Киштии Темурмалик” рӯзи 19-уми июн оташ гирифт. Ба гуфтаи баъзе аз шоҳидон, оташ дар ошхонаи тарабхона сар зада, сипас ба тамоми биноро паҳн шудааст. Сарони шабакаи тарабхонаи Яккасарой, ки чанд моҳ пеш инҷоро ба иҷора гирифтанд, дар шабакаҳои иҷтимоӣ навиштаанд, ки ба зудӣ ресторанро барқарор мекунанд. Айни замон поккорӣ дар ресторан идома дорад.

Тарабхона моҳи апрели соли 2019 дар ҳузури раиси ҷумҳур Эмомалӣ Раҳмон боз шуд ва яке аз рамзҳои Хуҷанд дониста мешуд. Тарабхона дар соҳили дарёи Сир ва шафати Боғи Камоли Хуҷандӣ ҷойгир шудааст. Дар он беш аз 50 кас кор мекардаанд. Аввали моҳи апрели имсол раҳбарони се кишвари Осиёи Марказӣ низ баъди таҷлили наврӯзӣ меҳмони он буданд.

Бори аввал нест, ки тарабхонаҳои "Яккасарой" ба коми оташ меравад. Моҳи январи соли 2022 низ яке аз толорҳои он оташ гирифта буд. Тарабхонаҳои “Яккасарой” аз бузургтарину гаронтарин толори баргузории маросимҳои арӯсӣ дар шаҳри Душанбеву Хуҷанд ба шумор меравад.

Сӯхтори бинову иншоот ва аз ҷумла ресторанҳо дар Тоҷикистон гапи наве нест. Мақомот мегӯянд, фалокатҳо бештар ба сабаби риоят накардани қоидаҳои бехатарӣ, ё ба ҳам расидани ноқилҳои барқ ва гоҳо ба сабаби оташ задани барқасдона сурат мегиранд.

Мақомоти интизомии Душанбе як ҷавони тоҷикро бо иттиҳоми қатли ҳамсараш дастгир кардаанд, ки ба гуфтаи ҳомиёни ҳуқуқ намунаи дигаре аз хушунату зӯроварии густурда ба зан дар Тоҷикистон аст.

Раёсати умури дохилии Душанбе рӯзи 19-уми июн бо нашри як баёнияи расмӣ гуфт, Самандари Раҳимзод, сокини 33-солаи Душанбе рӯзи 13-уми июн ҳангоми муноқиша бо ҳамсари ҷавонаш ӯро чанд маротиба корд задааст.

Дар баёния омадааст: “Номбурда муносибатҳои носолими оилавиро пеша карда, мунтазам бо ҳамсараш, Ҷамилаи Ш., муноқиша мекардааст. Аз ҷумла, санаи 13 июни соли ҷорӣ, низ байни онҳо нофаҳмӣ ба миён омада, аз рӯи хусумату бадбинӣ Самандари Р., бо истифода аз корд якчанд маротиба ба қисматҳои гуногуни бадани ҳамсараш зарба зада, ба ӯ ҷароҳати вазнини ҷисмонӣ расонидааст. Дар натиҷа ҷабрдида дар беморхона ба ҳалокат расид.»

Мақомоти интизомӣ ба зидди Самандари Раҳимзод бо иттиҳоми “қасдан расонидани зарари вазнин ба саломатӣ» парвандаи ҷиноӣ боз кардаанд, ки аз 10 то ба 15 соли зиндонро пешбинӣ мекунад. Як пажӯҳиши Барномаи Рушди Созмони Милал дар гузашта нишон додааст, ки 67 дарсад дар Тоҷикистон ба ин боваранд, ки зӯроварӣ ба зан дар оила як кори маъмулист.

Вазорати корҳои дохилии Тоҷикистон сӯхтор ва ҳалокати 3 наврасро дар шаҳри Ваҳдат шарҳ дод.

Ба иттилои Вазорати корҳои дохилӣ, ҳодиса нимашаби 7-уми июн рух додааст. Намояндагони Кумитаи ҳолатҳои фавқуллода пештар ба Радиои Озодӣ гуфта буданд, сӯхтор 6-уми июн сар задаааст. Дар ин рӯз сокинони Тоҷикистон иди Қурбонро ҷашн мегирифтанд.

Вазорати корҳои дохилӣ 9-уми июн дар хабарномае навишт, хонаи Карим Холмуродов, сокини 37-солаи деҳаи Ҷангалобод аз сабаби "беназорат гузоштани шамъ" оташ гирифт.

Рӯзи 9-уми июн масъули идораи ҳолатҳои фавқуллодаи шаҳри Ваҳдат ба Радиои Озодӣ гуфта буд, сабаби сӯхтор сими нерӯдиҳандаи телефон аст.

Дар хабарномаи Вазорати корҳои дохилӣ омадааст, "аз дуди ғализ 3 фарзанди ноболиғи шаҳрванд Карим Холмуродов фавтидаанд."

Корбарони Радиои Озодӣ бо ирсоли навор аз ҷойи ҳодиса гуфтанд, кӯдакони фавтида 5, 8 ва 10 сола буданд.

Намояндагони Вазорати корҳои дохилӣ гуфтанд, ҳодисаро таҳқиқ доранд.

Баъзе сокинони деҳаи Ҷангалобод ба Радиои Озодӣ шикоят карданд, ки дар рӯзи ҳодиса барқ надоштанд.

"Гуфтанд, ки трансфарматор вайрон аст. Ин фоҷиа ба сабаби фориғболии мақомдорони маҳаллӣ рух дод. Ба мушкилоти мардум сари вақт расидагӣ намекунанд,"-гуфт як сокини Ҷангалобод ба Радиои Озодӣ.

Ин бори аввал нест, ки наврасон дар сӯхтор ҷон медиҳанд. Моҳи марти соли 2024 дар пайи оташ гирифтани як хона дар Душанбе, се кӯдак ба ҳалокат расида буд.

Деҳаи Зиракии ноҳияи Қубодиён дар ҷануби Тоҷикистон, панҷ рӯз боз мотамхонаро мемонад. Шаш сокини деҳа рӯзи 20-уми май дар роҳ ба Русия ва дар ҳудуди Қазоқистон ба садамаи нақлиётӣ дучор шуда, ҷонашонро аз даст доданд. Панҷ каси дигар ҷароҳат бардоштанд, ки аҳволи ду нафари онҳо вазнин гуфта мешавад. Дар назар аст, ки маросими видоъ бо ин афрод шоми 24-уми май ё субҳи 25-уми май дар зодгоҳашон ноҳияи Қубодиён баргузор шавад.

Назрулло Боқиев, яке аз муҳоҷироне буд, ки дар роҳ ба Русия ҳалок шуд. Ӯ ҳамагӣ 24 сол дошт ва аз миёни муҳоҷирони фавтида ҷавонтарини онҳо буд.

Эргаш Ёқубов, раиси деҳаи Зиракӣ 24-уми май ба Радиои Озодӣ гуфт, Назрулло се сол пеш падарашро аз даст дод ва ҳамроҳи модар ва як бародараш зиндагӣ мекард.

"Ин оила камбизоат ҳастанд ва зиндагиашон аз ҳисоби чорвопарварӣ ва муҳоҷират мегузашт. Назрулло ҳам баъди марги падар барои кор ба Русия рафта меомад,"-гуфт раиси деҳаи Зиракӣ.

Яке аз пайвандони Назрулло Боқиев ҳам ба Радиои Озодӣ гуфт, ин ҷавон тирамоҳи имсол бояд оиладор мешуд. "Ният дошт, ки ба Русия рафта маблағи тӯйро кор кунад. Вале насибаш набудааст, имрӯз дар тобут баргашт. Аҳволи модараш хеле вазнин аст,"-афзуд ин ҳамсуҳбати мо.

Эргаш Ёқубов, раиси деҳаи Зиракӣ мегӯяд, ронанда ва 10 мусофири мошине, ки ба садама дучор шуданд, сокинони ҳамин деҳа буданд. Ба гуфтаи раиси маҳалла, ронанда ҳамсояи ӯ буд ва феълан зери назорати пулиси Қазоқистон будааст.

"Ҳамин қадар фаҳмидам, ки гӯё ронанда ба мусофирони мошин гуфтааст, ки монда шудам, каме хоб кунам, аммо мусофирон мегӯянд, ки то гузаргоҳи марзӣ ним соати дигар монд, мошинро рон. Ин ронанда 2-3 сол шуд, ки одамонро ба Русия бурда меовард,”-илова кард раиси деҳаи Зиракӣ.

Пулиси Қазоқистон ҳам пештар дар шарҳи ҳодиса гуфта буд, садама дар ду километрии гузаргоҳи марзии “Кайрок” рух додааст.

Раиси деҳаи Зиракӣ ба Радиои Озодӣ мегӯяд, дигар қурбониёни ин ҳодиса низ солҳо барои кор ба Русия мерафтанд. Баъзе онҳо, азҷумла Юсуф Солиҳов ва Фаёзиддини Солиҳзода писарони амак будаанд.

Дар садамаи рӯзи 20-уми май Аҳтам Каримови 36-сола, Назрулло Боқиеви 24-сола, Бахтигул Боқиеваи 40-сола, Юсуф Солиҳови 67-сола, Фаёзиддини Солиҳзодаи 35-сола ва Маҳмадюнус Аминзодаи 33-сола ҳалок шуданд. Акбарҷон Исмоилов, раиси Маркази ҷумҳуриявии фарҳангӣ ва этникии тоҷикон дар Қазоқистон ба Радиои Озодӣ гуфт, ҷасадҳои муҳоҷирони ҳалокшударо 22-юми май тариқи мошин ба ноҳияи Қубодиён фиристоданд.

Эргаш Ёқубов, раиси деҳаи Зиракӣ мегӯяд, чанд рӯз аст, ки деҳаашон фазои мотам дорад. “Ҳама ғамгин аст, ки ин ҳодиса чихел рух дод. Осон нест дар як рӯз шаш ҷанозаро мебарорем.”

Дар деҳаи Зиракии ноҳияи Қубодиён қариб 10 ҳазор одам зиндагӣ мекунад.

Ҳазорон шаҳрвандони Тоҷикистон бо сабаби гарон будани нархи билети ҳавопаймо, тариқи роҳҳои заминӣ ба Русия мераванд. Садамаҳои нақлиётӣ бо иштироки шаҳрвандони Тоҷикистон дар роҳҳои Қазоқистон дар гузашта ҳам рух додааст.

Дар рӯдхонаи Панҷ ҷустӯҷуи ҷасади панҷ сокини Хоруғ, аз ҷумла тифли яксолае идома дорад, ки дар натиҷаи садамаи нақлиётӣ ба ҳалокат расидаанд.

Вазорати корҳои дохилии Тоҷикистон рӯзи 23-уми май дар як баёнияи расмӣ гуфт, ки фоҷиа рӯзи 20-уми май дар қаламрави ноҳияи Дарвоз ва роҳи Душанбе-Хоруғ рух додааст.

Ба қавли вазорат, Ҳаким Гулзоров, ронандаи мошини “Тойота Ландкрузер” ҳангоми ҳаракат идораи мошинро аз даст додааст ва мошин ба рӯдхона афтодааст. Худи ронанда ва як мусофири дигар аз мошин ҷаҳида зинда мондаанд, бақияи мусофирон, ки дар байнашон як тифли яксола ва ду навраси 9 ва 10-сола буданд, ҷон додаанд.

Вазорати корҳои дохилӣ гуфтааст, ки ҷустӯҷуи ҷасадҳо идома дорад. Дар роҳҳои кӯҳистонӣ ва ноҳамвори Тоҷикистон, дар садамаҳои нақлиётӣ солона даҳҳо нафар ва гоҳо ду-се нафарӣ аз як хонавода кушта мешаванд.

Дар Душанбе дар паи марги тифли дусола дар як кӯдакистони хусусӣ як масъули ин муассиса боздошт шудааст. ВКД Тоҷикистон рӯзи 21 май навишт, рӯзи 19 май дар кӯдакистони хусусии ҶДММ “Саволу ҷавоб” писарбачаи дусолае аз рахти хоб афтода ҷон додааст.

Ба унвонии Радиои Озодӣ навори видеоии рӯй додани фоҷеаи марги кӯдак дар кӯдакистони Душанбе дастрас шудааст, ки нашри он бо далелҳои ахлоқӣ ғайриимкон аст.

ВКД мегӯяд, аз рӯи ин ҳодиса "зани 29-солаи сокини шаҳри Душанбе бо гумони иҷрои номатлуби уҳдадорӣ оид ба таъмини бехатарии ҳаёт ва саломатии кӯдак дастгир карда шуд".

Исми ин зан оварда намешавад. Дар ҷузъиёти ҳодиса сомонаи ВКД менависад, ки 19-уми майи соли 2025, тахминан соати 13:05-дақиқа, ҳангоми иҷрои уҳдадорӣ ҳамчун мураббӣ хунукназарона рафтор намуда... дар вақти хоби кӯдакон онҳоро танҳо гузоштааст. Дар натиҷа "аз беэҳтиётӣ писарбачаи 2-солаи сокини пойтахт аз ошёнаи 2-юми рахти хоб афтида, аз гарданаш дар панҷараи рахти хоб овезон шуда ба ҳалокат расидааст".

Ба навиштаи ин сомона, салоҳиятҳои касбии ин зан ҳам дар мақоми мураббӣ хусусияти расмӣ надоштааст.

Аз рӯи ин ҳодиса парвандаи ҷиноятӣ оғоз гардида тафтишот идома дорад.

Муҳоҷире, ки дар шаҳри Екатеренбурги Русия се кӯдакро аз коми оташ наҷот дод, шаҳрванди Тоҷикистон будааст. Намояндагии Вазорати меҳнат ва муҳоҷирати Тоҷикистон дар Русия мегӯяд, ин фард Сайвалӣ Шарифов мебошад.

Ба қавли манбаъ, Шарифов бегоҳи 14-уми май вақти ба дорухона рафтан шоҳиди сӯхтор дар ошёнаи якуми биное шуд.

Сайвалӣ Шарифов гуфтааст, “садои фиғони кӯдаки хӯрдсолро шунида,” ба кӯмаки онҳо шитофт. Ин муҳоҷири тоҷик аввал як кӯдакро наҷот медиҳад ва баъд мефаҳмад, ки дар дохили хонае, ки оташ гирифтааст, боз ду кӯдаки дигар аст. Шарифов ду маротибаи дигар худро ба даруни оташ партофта, кӯдакони боқимондаро наҷот додааст.

Баъзе расонаҳои маҳаллии Екатеренбург аз ин амали Сайвалӣ Шарифов ситоиш кардаанд. Шарифов 32-сол дошта, 16 соли ахир ҳамчун боркашон кор мекардааст. Худи ӯ дар суҳбат бо намояндагони Вазорати меҳнат ва муҳоҷират гуфтааст, наҷоти кӯдаконро барои худ қарз медонист «ва ҳар касе, ки дар ҷойи ман бошад ҳамин гуна рафтор мекард.»

Ин бори аввал нест, ки муҳоҷирони тоҷик дар Русия шаҳрвандони маҳаллиро аз фалокат наҷот медиҳанд. Азҷумла соли 2024 Муҳаммадҷон Обидов, як ҷавони тоҷик дар Маскав тифли навзодро аз дасти марди рабоянда наҷот дод. Дар бораи ин ҳодиса ва ифтитоҳи парвандаи ҷиноӣ бар асоси моддаи "кӯдакрабоӣ" Кумитаи тафтишоти Русия ҳам хабар дод, вале тоҷик будани ӯро пинҳон кард.

Соли 2020 Ҳоҷимурод Қаландаров, як ҷавони тоҷик кӯдакеро аз ғарқшавӣ наҷот дода, вале худаш ҳалок шуд.

Расонаҳои Русия дар бораи қаҳрамонии муҳоҷирон хеле кам хабар медиҳанд.

Додситонии ноҳияи Айнӣ ба таҳқиқи марги 8 афғонистонӣ дар як кони ангишт шуруъ кардааст. Дар ин бора як манбаъ дар Хадамоти назорат дар соҳаи саноат ва куҳкорӣ 12-уми май ба Радиои Озодӣ хабар дод.

Ба гуфтаи ин манбаъ, танҳо баъди таҳқиқи додситонӣ ва муайян шудани сабабҳои ҳодиса, мақомот расман масъаларо шарҳ медиҳанд.

Дар бораи ҷон бохтани 8 коргари афғонистонӣ дар як кони ангишт дар ноҳияи Айнӣ, аввал шуда расонаҳои Афғонистон хабар доданд. Ба иттилои расонаҳои ин кишвар, ҳодиса баъд аз зуҳри 9-уми май рух додааст. Телевизиони миллии Афғонистон, ки зери назорати “Толибон” аст, рӯзи 10-уми май бо такя ба Раёсати омодагии мубориза бо ҳодисаҳои табии Толибон дар вилояти Дойкундӣ хабар додааст, ки ҳамаи қурбониён сокинони ҳамин вилоят ҳастанд.

Вебсайти ҳафтаномаи "8 субҳ" бо нашри аксҳои ин ҳашт нафар навишт, ки ҳодиса дар яке аз конҳои ангишти вилояти Суғд рух додааст.

Ба гузориши рӯзномаи "Иттилои руз", сабаби таркиш гази даруни кон будааст. Манбаи "Иттилои рӯз" гуфтаанд, ин коргарон барои як зерширкати "Фароз" кор мекарданд. На масъулини ширкати паймонкори афғонистонӣ ва на ҳамкорони тоҷикистониашон то лаҳзаи нашри ин хабар, дар ин робита ибрози назар накардаанд. “Фароз” ба наздикони раиси ҷумҳури Тоҷикистон марбут аст, ки соли 2020 эълон кард, ки фаъолияти худро қатъ мекунад. Ҳарчанд таҳқиқоти журналистӣ нишон додаанд, ки ширкатҳои зертобеи "Фароз" ҳамоно ба фаъолияти худ идома медиҳанд.

Мақомоти Тоҷикистон дар бораи ин ҳодиса расман чизе намегӯянд.

Расонаҳои Афғонистон бо такя ба мақомоти ҳукумати Толибон дар он кишвар хабар доданд, ки ҳашт коргари афғонистонӣ бар асари оташсӯзӣ (таркиш) дар яке аз конҳои ангишт дар шимоли Тоҷикистон, ҷон бохтаанд. Мақомоти Тоҷикистон аз чунин ҳодиса изҳори бехабарӣ мекунанд.

Телевизиони миллии Афғонистон, ки зери назорати Толибон аст, рӯзи 10-уми май бо такя ба Раёсати омодагии мубориза бо ҳодисаҳои табииӣ Толибон дар вилояти Дойкундӣ хабар додааст, ки ҳамаи қурбониён сокинони ҳамин вилоят ҳастанд.

Бар пояи ин хабар, панҷ нафар аз ин қурбониён аз ноҳияи Шаҳристон, ду нафар аз ноҳияи Мир Омур ва як нафар аз ноҳияи Уштурлии вилояти Дойкундӣ буданд.

Вебсайти ҳафтаномаи "8 субҳ" бо нашри аксҳои ин ҳашт нафар навишт, ки ҳодиса дар яке аз конҳои ангишти вилояти Суғд рух додааст.

Сафҳаи рӯзноми "Иттилои рӯз" бо нашри аксҳои қурбониён аз онҳо Козим Бейгӣ, Абдуллоҳ Аҳмадӣ, Ҳасан Ализода, Ҳусейн Бахш, Муҳаммад Амир, Алиҷон, Қурбон ва Исмоил Раҳимӣ, ном бурд.

Як манбаъ ба рӯзномаи "Иттилои руз" гуфтааст, ки ҳодиса нимарӯзи ҷумъа, 9-уми май рух додааст. Ба навиштаи ин рӯзнома, ҳодиса дар як кони ангишсанг дар ноҳияи Айнӣ рух додааст. Манбаъ сабаби таркишро гази даруни кон хондааст.

"Иттилои рӯз" менависад, ки ҷасадҳои ин афрод субҳи шанбеи 10-уми май ба Афғонистон мунтақил шуд ва нимарӯзӣ ба вилояти Кундуз расидааст. Ин манбаъ афзуд, ки коргарони аҳли Афғонистон барои як ширкати паймонкори афғонистонӣ кор мекарданд.

Манбаи "Иттилои рӯз" аз масъулини ин ширкат "Раис Руҳуллоҳ" ва "Тақӣ Дилсӯз" ном бурда ва гуфтааст, ки онҳо бо як зерширкати "Фароз" ҳамкорӣ доранд. На масъулини ширкати паймонкори афғонистонӣ ва на ҳамкорони тоҷикистониашон то лаҳзаи нашри ин хабар, дар ин робита ибрози назар накардаанд. “Фароз” ба наздикони раиси ҷумҳури Тоҷикистон марбут аст, ки соли 2020 эълон кард, ки фаъолияти худро қатъ мекунад. Ҳарчанд таҳқиқоти журналистӣ нишон додаанд, ки ширкатҳои зертобеи "Фароз" ҳамоно ба фаъолияти худ идома медиҳанд.

Намояндагони идораи ҳолатҳои фавқулода дар ноҳияи Айнӣ рух додани чунин ҳодисаро тасдиқ накарданд. Як масъули ин идора 11-уми май ба Радиои Озодӣ гуфт, дар ҳолати рух додани чунин ҳодисаҳо наҷотдиҳандагонро даъват мекунанд. "Ба мо ҳеч кас хабар надодааст,"-гуфт ин манбаъ.

Ҳанӯз маълум нест, ки ин шаҳрвандони Афғонистон чӣ гуна ба Тоҷикистон омада ва ба кор истихдом шудаанд.

Ду сокини ноҳияи Масчоҳ бо иттиҳоми қатли як ҳамкорашон дар шаҳри Конибодом, ба 30 солии зиндон маҳкум шуданд.

Наздиконашон ҳукмро ноодилона хонда мегӯянд, пайвандони онҳо зери шиканҷа гуноҳи нокардаро ба уҳда гирифтанд ва додрас ҳам онҳоро ба мурофиа роҳ надод. Беҳзодҷон Холзода ва Муслиҳиддин Фахруддинов моҳи октябри соли 2024 бо иттиҳоми қатли Амрулло Боймирзоев боздошт шуданд.

Додгоҳи вилояти Суғд баъди қариб шаш моҳ баррасӣ ҳукми гумонбарон дар куштори Амрулло Боймирзоевро эълон кард. Ба ғайр аз ҷинояти куштор, Беҳзодҷон Холзода ва Муслиҳиддин Фахруддинов ҳамчунин ба роҳзанӣ ва содир кардани ҷиноятҳои ахлоқӣ низ гунаҳкор дониста шудаанд. Вале пайвандонашон аз ҳукм ва тарзи баргузории мурофиаҳо норозӣ ҳастанд.

Видеоро инҷо бинед:

Гулхумор Атовуллоева, модари Муслиҳиддин Фахруддинов ба Радиои Озодӣ гуфт, ба онҳо иҷозаи ширкат дар мурофиаро надоданд. “Гуфтанд, ки суд пӯшида мегузарад. Мо аз ин кор тамоман норозием. Ин аз говсуд ҳам бадтар шуд. Инҳо "мо кардагӣ не" гуфта истодаанд. Худам ҳамроҳаш вохӯрдам. Қасам хурд, ки "очаҷон, шири шумо додагӣ кӯрам кунад", - гуфт модари Фахруддинов.

Намояндагони Додгоҳи вилояти Суғд ва ҳам додситонии вилоят дар ин бора расман шарҳе надодаанд. Маълум нест, ки ду сокини ноҳияи Мастчоҳ бар асоси кадом далелҳо ба куштори як ҳамкорашон гунаҳкор эълон шудаанд.

Пештар волидайни Беҳзодҷон Холзода, гумонбари дигар дар ин куштор низ аз шиканҷа шудани фарзандашон дар идораи милисаи шаҳри Конибодом шикоят карда буданд. Муҳокимаи гумонбарон аввали моҳи декабри соли 2024 дар Хуҷанд шуруъ шуда буд. Додгоҳ то замони таҳқиқи иддао дар бораи шиканҷаи муттаҳамон ба ҷиноят, муҳокимаро боздошта буд.

Файзулло ва Малоҳат Холовҳо, волидони Беҳзодҷон Холзода чанд моҳ барои исботи бегуноҳии писарашон талош карданд, вале мегӯянд, ба натиҷае нарасиданд.

Малоҳат Холова, модари Беҳзодҷон Холзода ба Радиои Озодӣ гуфт, “латукӯб карда гуфтаанд, "ё кушторро ба гардан мегирӣ, ё мекушем". Ӯ гуфтааст, "Амрулло бародарам мешавад, ба ман некӣ кардааст, мо дар як ҷо калон шудаем". (Онҳоро) бисёр мезананд. Аз зӯрии дард маҷбур шудааст, ки ба дӯш гирад. Маҷбур кардаанд, ки ба коғазҳо имзо гузорад,”

Файзулло Холов, падари Беҳзодҷон Холзода даъво дорад, ки писараш аз тарс қасди ҷонаш кардааст, аммо ӯро ба беморхона бурданд. Назари мақомот ба ин ҳарфҳо маълум нест.

Куштори Амрулло Боймирзоев шаби 22 ба 23-юми октябри соли 2024 дар ҷамоати Патари Конибодом рух дод. Амрулло Боймирзоев, Беҳзодҷон Холзода ва Муслиҳиддин Фахруддинов дар корхонаи коркарди пахта дар ин шаҳр кор мекарданд. Онҳо дар як маҳаллаи ноҳияи Мастчоҳ бузург шуда, аз хурдсолӣ ҳамдигарро медонистаанд. Пайвандони Амрулло Боймирзоев дар бораи муносибат бо хонаводаҳои гумонбарон чизе намегӯянд. Наздикони боздоштшудагон мегӯянд, сабаберо барои куштор намебинанд.

Раёсати корҳои дохилии вилояти Суғд дар гузорише гуфт, Беҳзодҷон ва Муслиҳиддин “бинобар хусумати шахсӣ ба Амрулло Боймирзоев ва барои пул ин корро кардаанд”. Дар видеое, ки маълум нест таҳти чӣ шароит сабт шудааст, Беҳзодҷон Холзода ва Муслиҳиддин Фахруддинов куштори ҳамкорашонро эътироф мекунанд. Наздиконашон бовар доранд, ки ин иқрор таҳти шиканҷа ба даст омадааст.

Аз моҳи март то охири соли 2024 дар маҳаллаҳои гуногуни шаҳри Конибодом зиёда аз бист нафар кушта шуданд ва ин ҳодисаҳо дар минтақа сару садои зиёде барпо кард. Бисёре аз пайвандони кушташудагон ва ҳам дастгиру зиндонишудаҳо мегӯянд, ки ҳодисаҳо ба ҳам монанд буданд.

Додситонии кул рӯзи 21-уми декабр гуфт, ки чор нафарро бо иттиҳоми даст доштан дар кушторҳои пайиҳам дар Конибодом дастгир кард. Баъди ин эълон дигар ҳеч чизе дар бораи ҳодисаҳову гумонбарон нагуфтаанд.

Кумитаи ҳолатҳои фавқулода мегӯяд, ҷасади як ноболиғро дар ноҳияи Ёвон, баъди ду рӯз ҷустуҷӯ пайдо кардаанд. Ҷамолиддин Акбаралии 12-соларо рӯзи 2-юми май сел бурд. Ӯ ҳамроҳи бародараш ба чарондани чорво машғул будааст.

Дар хабарномаи расмӣ омадааст, 7 наҷотдиҳанда ва 50 сокини ноҳияи Ёвон ин наврасро ҷустуҷӯ карданд.

Ба гуфтаи мақомот, ҷасади Ҷамолиддини Акбаралиро баъд аз зуҳри 4-уми май дар наздикии ноҳияи Абдураҳмони Ҷомӣ ва дар 60 километрии ҷойи ҳодиса пайдо кардаанд.

Тибқи иттилои расмӣ, дар пайи офатҳои табии рӯзи 2-юми май дар Тоҷикистон, ду нафар ба ҳалокат расида, чанд роҳ ва хонаҳо осеб дидаанд.

Ба иттилои Кумитаи ҳолатҳои фавқуллода, як сокини 25-солаи ноҳияи Деваштич ҳангоми чарондани чорво "бар асари ҳавои номусоид ва раъду барқ аз расиши барқ ба ҳалокат расидааст." Ҳодиса соати 3-и шаб рух додааст.

Сел ҳамчунин ба манзили сокинони ноҳияҳои Айнӣ ва Ёвон ва ҳамчунин роҳҳои Айнӣ-Панҷакент, Душанбе-Хуҷанд ва Душанбе-Хоруғ осеб расондааст.